5 tot dusver onderbelichte Duitse films

Vijf onderbelichte Duitse films

Gespenster

Wegens de première van Christian Petzolds Phoenix gaat Indebioscoop op zoek naar onderbelichte Duitse films die weer even in de schijnwerper mogen staan. 

door George Vermij

1. – Das Kaninchen bin ich (1965, Kurt Maetzig)

Een opmerkelijke film om verschillende redenen. Das Kaninchen bin ich werd gefilmd in Oost-Berlijn net nadat De Muur de stad op wrede wijze in tweeën had gedeeld. Regisseur Kurt Maetzig had in de DDR al een reputatie opgebouwd als filmmaker die werkte binnen de sociaal-realistische lijn die door de strenge partijtop werd voorgeschreven. Maar toen maakte hij deze film die op momenten stilistisch doet denken aan de nouvelle vague. Filmische vernieuwing hing blijkbaar overal in de lucht in de jaren zestig.

Het verhaal draait om Maria, een jonge vrouw die in voice-over vertelt over haar leven in Berlijn. Als haar broer wordt opgepakt wegens subversieve activiteiten, wordt haar leven onmogelijk gemaakt door de staat die overal zijn strenge invloed op uitoefent. Een lichtpuntje is een relatie die zij opbouwt met een oudere man. Dat verandert als zij erachter komt dat hij als rechter haar broer heeft veroordeeld. Dat de film te vrij en vernieuwend was blijkt wel uit de reactie van Erich Honecker die de film, ondanks Maetzigs communistische sympathieën, een symbool van westerse decadentie vond. Das Kaninchen bin ich werd al snel met andere “subversieve” DDR-films verboden. Deze films werden toepasselijk door het systeem gebrandmerkt als Kaninchenfilme.

Das-Kaninchen-bin-ich

2. – Supermarkt (1973, Roland Klick)

Als je het rauwe Supermarkt moet geloven dan is Hamburg even rauw en vervallen als het New York van The French Connection en Taxi Driver. Door morsige straten met seksclubs en dronken hoerenlopers volgt regisseur Roland Klick met zijn vloeiende camera de jonge Willi. Iemand die voor galg en rad is geboren en tussen de dealers en criminelen probeert te overleven. Dit wordt snel en zonder veel achtergrondinfo getoond, waardoor het verhaal op momenten niet even geloofwaardig overkomt. Wat de film wel pakkend maakt is de rauwe en inventieve stijl van Klick en de haast protopunk alles-naar-de-klote houding van zijn hoofdpersoon. Supermarkt  is ook een fascinerende tijdcapsule naar de vieze Duitse jaren zeventig met Hamburg als een waar Gommora dat Klick in al zijn decadente glorie weet te vangen.

3. – Der Wald vor lauter Bäumen (2003, Maren Ade)

Alhoewel onderwijs een geliefd thema is voor filmmakers, zijn er maar weinig films die op zo’n indringende wijze tonen wat er gebeurt als het allemaal misgaat. Melanie is een jonge vrouw die na haar opleiding les gaat geven op een middelbare school. In de film komt zij over als timide persoon die steeds bevestiging nodig heeft en zichzelf te veel forceert om te presteren. Het knappe is dat regisseuse Maren Ade haar hoofdpersoon niet altijd sympathiek aan ons voorschotelt. Melanie wordt zo een echt mens van vlees en bloed met zwakke maar herkenbare kanten die genadeloos door haar leerlingen worden uitgebuit. Ondertussen raakt zij steeds meer geïsoleerd in haar nieuwe omgeving waardoor zij gaat twijfelen aan haarzelf. Der Wald vor lauter Bäumen is een meesterlijke film van een regisseuse die meer aandacht verdient. Zij volgde deze film op met het sterke Alle Anderen  waar op een net zo indringende wijze een liefdesrelatie wordt ontleed.

Der Wald vor lauter Bäumen

4. – Gespenster (2005, Christian Petzold)

Christian Petzold heeft zich bewezen als het boegbeeld van de nieuwe Duitse cinema en als productieve auteur-cineast. Zijn beste film is het mysterieuze en vervreemdende Gespenster. De film volgt de jonge en kwetsbare Nina in Berlijn die in contact komt met de zelfverzekerde en onberekenbare Toni. Ze dwalen door de stad, terwijl in een parallelle verhaallijn een Franse vrouw haar vermiste dochter denkt te herkennen in een van de meisjes. De film heeft een hypnotisch tempo en drijft op de kracht van de twee vrouwelijke hoofdrolspelers: de ingetogen Julia Hummer als Nina en de charismatische Sabine Timoteo als Toni. Met als hoogtepunt een intieme monoloog van Nina die doet denken aan vergelijkbare filmische bekentenissen uit Jean-Luc Godards Weekend en Ingmar Bergman’s Persona.

5. – Der Freie Wille (2006, Matthias Glasner)

Zeker geen makkelijke film dit. Het begint gelijk al akelig met een lange en wrede verkrachtingsscène die door bepaalde critici wordt vergeleken met Gaspar Noé’s Irréversible. Regisseur Matthias Glasner wil met deze lange film echter niet alleen choqueren, maar ook een beeld schetsen van de complexe psychologie van een verkrachter. Als Theo (een ongemakkelijke Jürgen Vogel) na een jarenlange gevangenisstraf weer vrijkomt, probeert hij een normaal leven op te bouwen. Hij komt in contact met Netti (wederom een sterke rol van Sabine Timoteo) die ook haar psychische problemen heeft. Moeizaam maar geleidelijk lijkt een normaal leven mogelijk, maar de vraag is voor hoelang.  Door middel van het beklemmende spel tussen Vogel en Timoteo weet deze film ondanks zijn lange duur en zware thematiek je geboeid te houden.

28 maart 2015

 

Alle leuke filmlijstjes