Movies that Matter Festival 2022 – Activisten:
Onmachtig hopen op beter
door Cor Oliemeulen
Acht films dingen mee naar een award in de Activist-competitie van het Movies that Matter Festival. In dit verslag bespreken wij er twee. In Bigger Than Us maken we kennis met zeven jonge activisten die in hun eigen omgeving een verschil proberen te maken. In On These Grounds veroorzaakt de hardhandige verwijdering van een zwarte scholiere door een witte politieman een stortvloed van discussies.
Bigger Than Us – De klok tikt door
De Nederlands-Indonesische Melati Wijsens (20) probeert al jaren plastic tassen op Bali uit te bannen. In Bigger Than Us volgt ze zes andere jonge activisten die in hun eigen omgeving werken aan een betere toekomst. Zo bouwt de Syrische vluchteling Mohamad een school in een Libanees vluchtelingenkamp, maakt Rene in Rio de Janeiro al vanaf zijn elfde de krant ‘Stem van de gemeenschap’ die toont dat het leven in de favela’s veel meer is dan drugs en geweld, strijdt rapper Xiuhtezcatl als ‘fractivist’ in de Amerikaanse staat Colorado tegen de vervuilende gevolgen van schaliegas (inmiddels op grote schepen onderweg naar Europa), ontfermt Mary op het Griekse eiland Lesbos en in het water eromheen zich over bootvluchtelingen (die hun hachelijke tocht niet altijd overleven) en vraagt Memory in Malawi met een eerste succes aandacht voor traditionele kindhuwelijken waarin meisjes soms al op hun elfde een baby krijgen. “Jongens leren al jong dat ze heersen over meisjes”, zegt Memory, die later president van Malawi wil worden en onderwijs onontbeerlijk vindt. “Door meisjes mondiger te maken, kan de traditie langzaam veranderen.” Al net zo bijzonder en wilskrachtig is de hoogzwangere Winnie in Oeganda die in haar dorp vluchtelingen samenbrengt met de bewoners en hen de waarde van permacultuur leert kennen in een land waar het gebruik van kunstmest en pesticiden schering en inslag is.
Bigger Than Us is een inspirerende documentaire van Flore Vasseur (Meeting Snowden, 2017) met korte innemende portretten van jonge activisten die een verschil maken, maar zich tegelijkertijd lijken te realiseren dat meer inspanning nodig is om de planeet enigszins leefbaar te houden. Succes begint met kleine initiatieven die moeten rondzingen. Dat de klok angstvallig door tikt, wordt pijnlijk duidelijk als Melati na haar ontmoetingen met collega-activisten terugkeert naar Jakarta waar het plastic zich steeds verder lijkt op te stapelen.
Lees hier waar deze film nog is te zien.
On These Grounds – Smartphone als wapen
De laatste jaren dient de smartphone-camera voor mensen van kleur als een vorm van verdediging en bewijsmateriaal, denk bijvoorbeeld aan Oscar Grant en George Floyd. Wanneer scholiere Niya op 26 oktober 2015 niet het incident had gefilmd waarbij haar 16-jarige zwarte klasgenote Shakara hardhandig werd gearresteerd door een witte agent had er geen haan naar gekraaid. Uit de beelden blijkt dat politieman Ben Fields het klaslokaal betreedt, vraagt of Shakara wil opstaan en met hem mee wil gaan, waarna zij zegt dat ze niets verkeerds heeft gedaan. Even later smijt Fields haar met desk en al tegen de grond, sleept haar een paar meter over de vloer en slaat haar met de nodige inspanning in de boeien. Haar klasgenoten zijn er kennelijk aan gewend; elk jaar worden er tienduizenden kinderen op Amerikaanse scholen gearresteerd, bijna negentig procent is gekleurd.
In de documentaire On These Grounds van Garret Zevgetis is Fields zich van geen kwaad bewust, ondanks het feit dat hij eerder moest voorkomen vanwege buitensporig geweld, maar werd vrijgesproken. In dit geval werd hij gebeld door de (zwarte) assistent-directeur omdat de betreffende wiskundeleraar had gemeld dat Shakara haar mobieltje niet wilde inleveren en vervolgens weigerde de klas te verlaten. “Je probeert zo snel mogelijk het probleem op te lossen”, zegt Fields als hij de vage beelden terugziet. “Ik handelde naar de richtlijnen en de wet.”
Het filmpje van het voorval op Spring Valley High School in South-Carolina leidde tot verontwaardiging, ongeregeldheden en controverse. Agent Ben Fields was een te aardige man om iemand onredelijk te bejegenen en scholiere Shakara had gewoon moeten luisteren en mee moeten gaan omdat de autoriteiten hierom vroegen. Anderen zagen in het incident het zoveelste bewijs dat de witte politie het al snel op zwarte mensen heeft gemunt. Volgens Fields had de arrestatie niets met ras te maken, zijn actie was volstrekt proportioneel. De neutrale kijker zal een andere mening zijn toegedaan, zeker nadat die tal van andere, vaak schokkende beeldopnames van witte politieagenten tegen zwarte kinderen heeft gezien, zoals een brute bodyslam van een frêle meisje en een jochie van acht dat op het schoolplein geboeid wordt afgevoerd.
On These Grounds toont meedogenloos de onmacht van een samenleving waarin sommige (witte) politiemannen werkelijk geen idee hebben waarom ze fout zijn.
Lees hier waar deze film nog is te zien.
9 april 2022
Movies that Matter Festival 2022 – Navalny
Movies that Matter Festival 2022 – Judas and the Black Messiah
Movies that Matter Festival 2022 – Les choses humaines is genuanceerde bijdrage #MeToo
Movies that Matter Festival 2022 – Sovjet- en post-Sovjetfilms
Movies that Matter Festival 2022 – Het Grote Verzwijgen