IDFA 2020 – Deel 3:
Mensen met hun passies en zwakheden
door Bob van der Sterre
Véél films over mensen op IDFA – en veel van die films gaan over hun passies. Rusland is hofleverancier dit jaar, daarover de volgende episode. Deel 3 van de IDFA-beschouwingen.
The Grocer’s Son, the Mayor, the Village and the World…
Een dorp in de Ardèche wil ook de cultuur buiten Parijs ontwikkelen. Met een zichzelf bedruipende fonkelnieuwe academie waar zij en hun documentairevrienden zich kunnen verzamelen. Maar dat kost geld. En inzet.
We volgen drie mannen en een vrouw (die wegloopt na een ruzie) bij hun pogingen om de alternatieve docusite Tënk en de nieuwe academie op te zetten. Met name twee mannen (‘Hij is de optimist, ik bekijk het vaak van de negatieve kant’) doen hiervoor hun uiterste best. Mensen motiveren, politieke steun regelen, bouwers financieren. Alles wat erbij komt kijken.
Daarnaast krijgen we een inkijkje van het leven in het dorpje (Lussas). Met wijnbouw, toeristen, lokale feestjes. ‘Er zijn zoveel filmfans, mensen herkennen mij niet eens meer.’
Deze docu van Claire Simon heeft geen sterk verhaal. Het is een verslag van een lange periode waarin veel mensen zich druk maken om werk. Dat verveelt al snel. Even lijkt de film met het portret van de leider, die een afwijkende mening binnen zijn team niet echt duldt, een boeiende afslag te nemen. ‘Hij heeft een zwakke gezondheid.’ Maar daar blijft het bij, de documentaire houdt netjes afstand.
Dan heb je nog de lokale wijnmakers, maar ook die worden er een beetje met de haren bijgesleept. In de montage zijn er geen strenge keuzes genomen om het materiaal de baas te zijn. Dan krijg je een docu over het maken van documentaires zonder dat ie echt indruk maakt… Dat is toch geen echte reclame voor je academie, hoewel Tënk natuurlijk wel een erg mooi initiatief is.
Divinations
Een passie voor waarzeggen heeft de Siciliaanse waarzegger die net uit de gevangenis komt. Hij probeert zijn werkzaamheden weer op te pakken. Hij ontvangt weer klanten, die hij helpt met zijn eigentijdse esoterische psychomix met tarotkaarten, en pakt zijn (lokale) tv-uitzendingen weer op.
Ondertussen heeft hij speciale armbandjes nodig maar de jongen die ze maakt, geeft niet thuis. En heeft letterlijk geen huis, zo zien wij later.
Vermakelijk zoals je al kan indenken. We krijgen weinig uitleg over de waarzegger en het hoe of wat in de bajes. Wel zien we hoe hij zijn vak uitoefent. De vrouwen die met hem hun overspel bespreken (en zich laten filmen?). Een vader die de relatie van zijn dochter wil redden en van zijn kaarten wil horen dat het goed komt.
De door RAI geproduceerde docu van Leandro Picarella focust zich subtiel op de verhouding tussen het hemelse (de waarzegger) en het aardse (materialen). Dat is best aardig, maar ook wel wat eigenaardig als thema voor een documentaire die over een persoon ging, en je vraagt je af in hoeverre dat allemaal gescript is. Zeker het laatste deel is meer speelfilm dan documentaire. Het is te verleidelijk om te laten, denk ik, en te vertrouwen op het lot. Wat wel ironisch is bij een film over een waarzegger!
Please Hold the Line
In Please Hold the Line zien we monteurs van telefoons, kabels en computers in Oekraïne, Rusland, Moldavië, Roemenië en Bulgarije in actie. Mannen met een passie voor techniek.
Beperking maakt de meester, dat blijkt maar weer bij deze film. Dit onderwerp leent zich prima als invalshoek voor verrassende en geestige karakterschetsen. En biedt zo een dwarsdoorsnede van de Oost-Europese maatschappijen.
De Russische monteur op bezoek bij een archeoloog. ‘Wodkaatje?’ ‘Waarom niet.’ Vervolgens een heel verhaal over geschiedenis. De Roemeen die tv’s uit elkaar vlooit om er nieuwe van te maken. De Québécoise die in de Oekraïne is gaan wonen en een antieke telefoon aan de praat wil krijgen. De oudere vrouw die aan de lopende band kletst en niet zonder tv kan leven. Een donkere vrouw in een bar die vertelt dat ze racistisch bejegend is toen ze problemen rondom haar abonnement wilde oplossen. Man die zijn zoon verloor aan drugsgebruik. Priester die zijn computer graag wil laten repareren. Man die meer wil weten over telefoonrekeningen van € 0.05.
Aan de lopende band mooie quotes. ‘Voor wie is dat internet?’ ‘Voor diegene die aan het einde van de straat woont.’ ‘Laten we kijken hoe we zijn internet kunnen aftappen.’
Sterke film van Pavel Cuzuioc. Zowel lichtvoetig als leerzaam. Als bonus veel prachtige droogkomische plaatjes waar ik wel gevoelig voor ben (in de regen kofferbak open en verdergaan met reparaties, vrachtwagen met kuikens rijdt langs) en subtiele hints naar de dominantie van techniek via tv-nieuws. Minpunt: ook hier af en toe een iets te gescript gevoel.
Petit Samedi
We eindigen in de Ardennen, waar de 43-jarige Damien Samedi probeert af te komen van zijn drugsverslaving. Hij is al twintig jaar verslaafd aan heroïne maar zijn moeder wil niet opgeven om hem hiervan te redden. Zijn zus filmt hem.
De film begint met hakkende gabbers. Daar begon ‘kleine’ Damiens verslaving vermoedelijk (is de suggestie). Zijn passie voor uitgaan en drugs consumeren liep flink uit de hand.
Geen archetype junkie en geen archetype junkiefilm. Hij is lief voor zijn moeder, maait het gras, doet klusjes, solliciteert als zij dat een goed idee vindt. Hij woont nu een tijdje bij haar in een gehucht in de Ardennen (maar heeft wel een gezin). En is best helder op momenten als hij bij de therapeut moet uitleggen wat er scheelt: ‘Als je stopt met gebruiken, komen ineens alle emoties die jarenlang geblokkeerd waren, dan huil ik om het minste geringste, daar kan ik niet mee dealen.’
Stiekem gaat de film eigenlijk niet over hem, maar over zijn moeder, die met zijn verslaving ook voortdurend wat te doen heeft. Zij is net zo verslaafd aan zijn verslaving. Later blijkt dat de vader van Damien een alcoholist was (‘Hij dronk twee flessen rode wijn per dag en een fles cola’). En dat die zijn moeder sloeg, waarna zij in enorme armoede de kinderen alleen opvoedde.
De docu van de zus van Damien sleurt je in langzaam tempo mee het verhaal in. Damien is een vriendelijke kerel – zijn moeder is ook aardig – en je ziet dus alleen maar lieve mensen. Dat scheelt bij het kijken. Dat rechtvaardigt ook wel de docu, die maar al te vaak over irritante figuren gaan.
Wel zijn er naar mijn smaak iets te veel nutteloze pauzes die het tempo eruit halen, en krijg je een iets te emo-einde voor je kiezen (met totale stilte bij de aftiteling). Aan de andere kant zijn de beelden van Damien die in een grot loopt te dansen – of stilletjes rookt aan een rivier in de Ardennen – wel weer mooi.
28 november 2020
IDFA 2020 – Deel 1: Vergane glorie en persoonlijke geschiedenissen
IDFA 2020 – Deel 2: Power to the People en The Backstage of Politics (1)
IDFA 2020 – Deel 4: Rusland documentaireland
IDFA 2020 – Deel 5: Power to the People en The Backstage of Politics (2)
IDFA 2020 – Deel 6: Power to the People en The Backstage of Politics (3)
IDFA 2020 – Deel 7: Grenzen Verleggen