IDFA 2022 – Deel 6:
Pioniers
door Bob van der Sterre
Sommige mensen leiden ongewone levens waar je niet snel aan zou denken. Ze zijn vaak pioniers in het een of ander. IDFA 2022 biedt veel films die deze ongewone levens gretig vastleggen.
Wildcat – Ocelottherapie voor gevorderden
Britse soldaat Harry raakt depressief na zijn tour in Afghanistan. Zijn oplossing: vliegen naar zo ver mogelijk, de jungle in Peru. In de jungle ontmoet hij Samantha, die er een dierenopvang runt. Ze krijgen een relatie.
Harry krijgt de lastige taak om een predator, een ocelot, zelfstandig te laten worden. Dat betekent dat hij het beestje moet leren jagen, wat nog nooit eerder gedaan zou zijn in een reïntroductieprogramma. ‘Pak die muis! Doe wat je moet doen als jager!’
Dat jagen gaat met vallen en opstaan. Dan is er een bijna dodelijke spin, of jagers, of illegale houtkappers. Persoonlijk gaat Harry ook door duistere tijden.
Een fors applaus na afloop gaf aan dat de vlotte film er in ging als koek. De film van Melissa Lesh en Trevor Beck Frost (die zelf ook vertelde dat hij kampte met een depressie) is dan ook vaardig in elkaar gezet. De liefde van Harry voor zijn ocelots is immens en herkenbaar als je zelf dieren hebt. Daarnaast is de liefde van zijn familie, die hem bezoekt in de jungle, ook ‘wholesome’ te noemen.
Sterkste punt van Wildcat is dat het niet alleen over natuur, maar vooral over psychologie gaat. Harry legt zijn hele persoonlijkheid in het zelfstandig maken van het dier. Hij projecteert al zijn liefde op dat ene wezen. Als het dan minder gaat, gaat het ook met hem minder. Hij begint zichzelf te snijden. ‘Ik ga naar het meest afgelegen plekje van de planeet en ik zit nog steeds met dit hoofd!’ Ook bij Samantha zit iets: zij had een alcoholische vader. Maar haar problemen zitten minder diep dan bij Harry.
De film blijft boeien door de combinatie van drie punten: hun complexe verhouding, Harry’s ongelooflijke kracht om door te gaan en de buitengewone beelden als hij ‘s nachts de jungle in trekt om de ocelot te leren jagen. Een minpuntje vond ik het te gladde einde, waarmee de docu iets te goed past bij kijkers van streamingdiensten.
Girl Gang – Een puberende influencer
Leonie is 14 en influencer. Ze heeft 500.000, nee 600.000, nee 700.000 volgers op Instagram. Ze Tiktokt, YouTubet en verdient veel geld als ze cheeseburgers van McDonald’s aanprijst en duizenden andere producten. En niet alleen zij verdient veel geld, maar ook haar ouders, die vervolgens ook beginnen te influencen.
Deze film van Susanne Regina Meures (productie Christian Frei) verraste me omdat het redelijk objectief het leven van een influencer vastlegt. De influencer zelf, natuurlijk nog maar een tiener, die moet werken voor de kost. ‘Stop nou met zeuren, ik regel het wel hoor!’ De ouders, die proberen ouder te zijn en tegelijkertijd manager van hun ster. En bij wie de aandacht toch ook kriebelt. De fans, die soms last krijgen van parasociaal gedrag.
Wil je discussies na afloop, ga dan naar deze film. Deze biedt genoeg stof om over te kletsen bij een goed Belgisch biertje. Is dit nog ‘een normale familie’? Welk effect heeft beroemd zijn voor je persoonlijke ontwikkeling als je nog kind bent? Wat is eigenlijk de precieze verantwoordelijkheid van de ouders? Mag ze eigenlijk wel zo jong zoveel werken? Komt er bij dat influencen talent kijken of ben je een toevallige optelsom van je publiek? Is verslaving aan social media geen groot probleem? De film is simpelweg te kort om meer te kunnen doen dan alleen aanstippen.
Het is niet de eerste film over dit onderwerp. Zo heb je ook al de Poolse speelfilm Sweat. Er zijn er ook een paar op streamingdiensten te zien maar die zoeken vooral het sensationele op (Fake Famous en Bad Influencer). Deze film ging letterlijk over het leven van een influencer.
De film is vlot gemonteerd – hier en daar met niet zo storende voice-overs van de hoofdpersonen – en laat genoeg hilariteit achter de schermen zien: gedoe met ballonnen als ze weer een mijlpaal heeft bereikt, vader die niets begrijpt van filters op Instagram, Zwitsers die niet over de brug willen komen met geld, moeder die te ijverig haar mailbox opruimt. Soms is het ook wrang: zoals dat de dochter alsmaar nieuwe content moet maken in plaats van gewoon een beetje dollen met haar vrienden. Het meest aandoenlijk was het meisje dat het account van de fanclub beheert en eigenlijk gewoon vrienden wil hebben; een terechte keuze van de regisseurs om die in het verhaal te betrekken.
Ondertussen denken de kat en de hond: het zal allemaal wel.
Uncanny Me – Je eigen avatar voor modeshows
De coronatijd was een groot probleem onder andere voor de modewereld. Het zette model Lale aan het denken: wat als ik een eigen mode-avatar heb? Nooit meer moeten reizen, nooit meer shoots doen, kortom: je virtuele jou werkt voor jou, terwijl je lekker in je huis solitaire aan het spelen bent.
Met je eigen avatar ben je ook op de toekomst voorbereid want de hele industrie wil graag kosten besparen. Een echte pionier dus.
Documentairemaakster Katharina Pethke leek het aardig om dit experiment vast te leggen. We zien hoe Lale’s lichaam wordt vastgelegd in computers. Een boeiend proces om jezelf terug te laten brengen tot een bestandje. Het heeft alleen wel veel juridische haken en ogen, zoals Lale merkt. Pethke vertelde in de Q&A dat het experiment voorlopig is stopgezet.
Goed verzorgde productie met prettige neutrale houding (dus geen focus op alle gevaren). De film heeft in tegenstelling tot veel andere docu’s ook een prima lengte (45 minuten). Daarnaast is het einde ook echt een mooi einde – dat is ook vaak nogal anders. En dat de film geen antwoorden geeft, is voor Pethke geen issue: ‘Ik stel alleen vragen, dat is mijn filmfilosofie.’
The Land – Letse Boeren hebben lol
Steeds meer Letten keren terug naar het platteland. Een stuk of tien nieuwe boeren in een bepaalde regio komen in deze film aan het woord over hun vak. Waar Letse boeren vroeger in Sovjettijden het grotere doel moesten nastreven, kunnen ze nu met hun eigen passies bezig. En daar worden ze blij van.
De alternatieve boer stopt aardappelen in het hooi in plaats van in de grond (‘Ik zie mezelf niet als veehouder, maar als een grasboer’). Een boer met gevoel voor marketing geeft proeverijen van zijn shmakovka. Een andere boer verkoopt zijn kazen op de markt (‘Het maakt niet uit of ik ze verkoop. Anders zet ik ze op de plank. Ze blijven houdbaar’). Een dame maakt kinderboeken over het boerenleven. Een oudere vrouw heeft nog één koe (‘Ze geeft me wat te doen’). En dan is er nog een jongen van twintig die scheuren met de auto leuker vindt dan het boerenwerk.
Boeren zijn net zo divers als mensen. Dat is wat regisseur Ivars Seleckis hier wil laten zien. De film draagt duidelijk zijn handtekening. Seleckis (nu 88) maakte in de jaren zeventig een film over veranderingen in de landbouw van toen nog Sovjet-Letland. En nu is de toon aanmerkelijk positiever omdat de boeren hun eigen keuzes kunnen maken.
Seleckis praat hij de hele film aan elkaar (wat in ieder handboek staat om niet te doen, maar hij doet het lekker toch). Een laconieke vertelstem à la Werner Herzog. ‘Ze deed een cursus in tractor- en bulldozer besturen. Maar kook- en psychologie-skills bleken toch bruikbaarder.’
Dit is een laidbackwereld met veel gelukkige mensen. En dat is ook wel mijn kritiek: het is wel heel erg laidback, ontspannen, en het oogt soms zelfs wat kinderachtig (door die voice-over van Seleckis en de sprookjesmuziek). Het boerenbedrijf is hier totaal anders dan de film Les Fils de la Terre die ik ooit ook zag op IDFA, over de toename van zelfmoorden onder Franse boeren. Zoals gebruikelijk zal de waarheid wel weer in het midden liggen.
19 november 2022
IDFA 2022 – Deel 1: Openingsfilms
IDFA 2022 – Deel 2: Azië, anders
IDFA 2022 – Deel 3: Muziekdocumentaires
IDFA 2022 – Deel 4: Mensen aan het werk
IDFA 2022 – Deel 5: Oekraïne
IDFA 2022 – Deel 7: Een zee van experimenten