Preview Previously Unreleased 2024
Van die plank af, de theaters in

door Tim Bouwhuis

Voor fervente filmhuisbezoekers is het recept inmiddels bekend: als de zomermaanden aanbreken, komt EYE met een prikkelende selectie van films die nog niet eerder op een Nederlandse bioscooprelease werden getrakteerd. Het terloopse, maar uiterst sensitieve drama dat Previously Unreleased 2024 aftrapt, is direct een aanmoediging om naar een nabijgelegen filmhuis te gaan.

Het vergt een goede planning om alle films uit dit (in 2007 geïntroduceerde) programma op het grote doek te zien. De tien titels die de selectie van 2024 haalden, komen uit in juni, juli en augustus: maanden waarin terrasjes en verre oorden ook naar cinefielen lonken. Dat een aanzienlijk deel van de deelnemende filmhuizen de films in de regel maar beperkt inzet, maakt het er niet eenvoudiger op.

Jaarlijkse handreiking
Hopelijk werkt onze jaarlijkse preview wat dat betreft weer als een welkome handreiking. Op welke manieren zijn de makers van de geselecteerde titels erin geslaagd om alsnog hun kop boven het (distributie)maaiveld uit te steken? En welke Previously Unreleased-films zijn deze zomer zéker niet te missen?

Showing Up

27 juni – Showing Up
Het Previously Unreleased-programma begint dit jaar met een aanrader van formaat. Kelly Reichardt staat met recht bekend als een van de voornaamste onafhankelijke filmmakers van de Verenigde Staten, maar heeft nog altijd moeite om een groot publiek met haar werk te bereiken. Voor Showing Up werkte ze nog maar eens samen met Michelle Williams, de erkende Hollywoodster die in Wendy and Lucy al uitblonk in bescheidenheid. Reichardt is er een meester in om de kleinste gebaren groot te laten aanvoelen. De uitwerking van een verhalende plot is in haar werk ondergeschikt aan de subtiele schoonheid van het alledaagse.

4 juli – Do Not Expect Too Much of the End of the World
Professionele filmrebel Radu Jude slaagt er tóch weer in om uit te pakken. Wie zijn Gouden Beer-winnaar Bad Luck Banging and Loony Porn al zag, laat zich niet zomaar meer door de Roemeen shockeren. Gelukkig neemt dat niet weg dat deze (on)gefilterde komedie – aanstootgevende snapchatfilters zijn een running gag – opnieuw effectief het randje opzoekt. De film is nog het best te omschrijven als een kapitalistische apocalyps en komt richting het einde met een meesterlijke long take op de proppen.

11 juli – Le gang des Bois du Temple
Verschillende films van de Algerijnse regisseur Rabah Ameur-Zaïmeche zijn in een eerder stadium al te zien geweest op MUBI. Van een verdere kennismaking met het Nederlandse (bioscoop)publiek kwam het echter nog niet, en daar kan deze geëngageerde misdaadfilm verandering in brengen. Een groepje bevriende overvallers krijgt na een ambitieuze operatie een Arabische prins op zijn dak. De trailer oogt grimmig en nietsontziend.

18 juli – Eureka
Als Lord of the Rings-acteur Viggo Mortensen in de openingsscène van deze ambitieuze filmodyssee rondslentert op een westernset, kun je als kijker nog nauwelijks vermoeden welke kant het met Eureka opgaat. Deze gelaagde film vraagt om geduld en is niet voor een gat te vangen; het helpt als je bekend met eerdere titels van de regisseur, de Argentijn Lisandro Alonso. De cineast speelt subtiel met de stille wens om als mens aan de realiteit te kunnen ontsnappen en ergens verlossing te kunnen vinden; eureka, “ik heb het gevonden”.

25 juli – Le procès Goldman
Op papier de film binnen deze selectie die het meest toegankelijk en recht door zee is, naast het nader te bespreken Peak Season misschien. Het semi-biografische drama voert de rechtszaak op tegen een Franse activist, die in 1976 verdacht werd van de moord op twee farmaceuten.

1 augustus – Animal
Na Park (Previously Unreleased 2018) krijgt ook Sofia Exarchous tweede film Animal de EYE-behandeling. Een “opwindende en bevrijdende achtbaanrit met een bezielde hoofdpersoon”, aldus een gebruiker op Letterboxd, en dat in de zomerhitte van het Griekse toeristenseizoen. Naar verluidt blijft vooral de soundtrack hangen.

Peak Season

8 augustus – Peak Season
Overnachten in je auto, een hengeltje uitgooien en geïmproviseerde arrangementen uitzetten voor ‘bevoorrechte’ stadse types. Het leven van natuurliefhebber Loren lijkt in niets op het drukke, moderne bestaan van de in New York woonachtige Amy. Het vakantiescenario dat zich tussen de twee ontvouwt, is voorspelbaar en platgetreden: door toedoen van Loren ontdekt Amy dat het ‘bevoorrechte’ stadse type waar zij mee samen is haar eigenlijk op de zenuwen werkt. Maar goed, dat vliegtuig vertrekt vroeg of laat natuurlijk ook weer… De prachtige natuur van Wyoming maakt dit goedbedoelde drama nog enigszins de moeite waard.

15 augustus – Inside the Yellow Cocoon Shell
Van alle titels in het Previously Unreleased-programma is dit degene waar ondergetekende nog het meest naar uitkijkt. Na de dood van een Vietnamese vrouw willen haar familieleden haar lichaam terug naar het binnenland vervoeren, en daar een respectvolle begrafenis plannen. “Minuten tikken weg tijdens een lange wandeling”, leest het online; “de tijd lijkt je te binden, en het is echt alsof je het hoofdpersonage tijdens zijn zoektocht vergezelt”. De lome, maar uitgekiende beeldregie van deze meditatief ingestoken film zal sommige cinefielen in vervoering brengen en anderen onvermijdelijk doen afhaken. Hoe het ook zij, de trailer schreeuwt om een groot doek.

22 augustus – Mal Viver + 29 augustus – Viver Mal
Het programma wordt dit jaar afgerond met een innig, complex tweeluik uit Portugal. Mal Viver en Viver Mal zijn ‘spiegelfilms’ die spelen in dezelfde tijd en op dezelfde plaats, maar een andere focus hanteren. Vijf vrouwen runnen een luxehotel en proberen te voorkomen dat hun zaakje ten onder gaat. In film nummer één kijken we meer met hen mee, en in film nummer twee met hun gasten. Dit tweeluik ging op het filmfestival van Berlijn in première in de prestigieuze hoofdcompetitie, maar trok daar niet de aandacht die andere titels wel kregen.

Houd voor de vertoningstijden van de verschillende Previously Unreleased-films de website van je plaatselijke filmtheater in de gaten. Meer informatie vind je ook op de website van EYE.

24 juni 2024

MEER NIEUWS EN ACHTERGROND

Preview Previously Unreleased 2023
Eerder niet, nu alsnog

door Tim Bouwhuis

Net als tijdens voorgaande zomers blikken we bij InDeBioscoop graag vooruit op het bijzondere filmprogramma Previously Unreleased. Festivalpareltjes die eerder niet werden opgepikt door een Nederlandse distributeur zijn met dank aan filminstituut EYE alsnog in de zalen te zien.

Filmliefhebbers die de moeite nemen om buiten het reguliere bioscoop- en on demand-programma (lees: Picl) ook de nodige festivals te bezoeken, laten zich vaak verleiden om tijdens discussies in de wandelgangen zelf voor programmeur te spelen. “Onbegrijpelijk”, klinkt het dan. “Waarom is film X volgend jaar regulier te zien, terwijl film Y het hier met twee losse vertoningen moet doen?” Previously Unreleased is een dankbaar vangnet voor dergelijke frustraties. Ook deze zomer staan er weer acht ‘gemiste’ titels op de planning van EYE, FilmHallen en theaters door het land.

Goed op weg
Toen de selectie voor deze editie bekendgemaakt werd, bleek ondergetekende zeven van de negen titels al tijdens een (online) festival gezien te hebben. Reden genoeg dus om de sterk uiteenlopende films al eens langs te lopen, en je een indruk te bieden van wat je de komende maanden in het filmhuis kunt verwachten.

Les Pires

29 juni – Les Pires
Deze zelfbewuste metafilm gaat over een stel ‘minderbedeelde’ kinderen die gecast worden voor een sociaal-realistisch drama. Door een opeenstapeling van onsubtiele dramatische ontwikkelingen komt de boodschap van Les Pires – film is een prachtig medium om tot mensen door te dringen, maar waak voor exploitatie en scheve verhoudingen – ironisch genoeg té goed over.

6 juli – The Integrity of Joseph Chambers
Previously Unreleased kwam er niet aan te pas, maar een paar maanden na de Nederlandse première (LIFF 2020) was Killing of Two Lovers van Robert Machoian alsnog regulier te zien – helaas alleen op Picl. Zonde, want de Amerikaan excelleert met gespannen mannelijke hoofdpersonages die in benauwende kaders op het punt van ontploffen lijken te staan. The Integrity of Joseph Chambers is hierin geen uitzondering, en kan zich bijna aan zijn voorganger meten.

13 juli – Atlantide
In de krappe waterstraten van Venetië leiden de jongeren uit Atlantide een bedrieglijk eenvoudig bestaan. Muziek, drank, intimiteit en neonlicht; wegdromen is bij deze PU-titel geen lastige opgave, maar op gezette momenten word je er keihard mee geconfronteerd dat hier sprake is van een soort docufictie (IDFA 2021), en dat deze snelheidsduivels in hun speedboten soms daadwerkelijk de limiet opzoeken. Naderhand roept dat gegeven wel ethische vragen op over de manier waarop de maker met de risicozoekende jongeren in zee is gegaan.

20 juli – El Castigo
Soms is er heel wat voor nodig om ervoor te zorgen dat twee partners volledig eerlijk tegen elkaar zijn. Als het zevenjarige zoontje van Ana en Mateo tijdens een autorit doordraait op de achterbank en na een resolute remactie het bos invlucht, zijn de verwijten niet uit de lucht en trekt Ana een beerput open. Jammer van het matige, schokkerige camerawerk en de aangezette slotdialogen.

27 juli – Lola
Wat als David Bowie in een andere tijd zou opduiken? Zouden de zeven wereldwonderen dan wijken en plaats inruimen voor Space Oddity? Van alle PU-titels is het experimentele archiefdrama Lola waarschijnlijk de grootste curiositeit. Met talrijke verwijzingen naar de Britse (oorlogs)geschiedenis.

3 augustus – Fumer fait tousser
Op en top cult, onweerstaanbaar flauw en op een pedante manier plezierig. Wie Quentin Dupieux waardeert, mag Fumer fait tousser (Smoking Causes Coughing) niet missen, al is het maar om de geflipte openingsakte (iets met een smerig ruimtemonster) te kunnen navertellen. De Franse steracteurs die in Fumer fait tousser figureren zijn duidelijk in hun nopjes met deze chaotische sciencefictionkomedie, want voor de verandering is alles geoorloofd en ‘normaal’ de doodsteek.

Anatomy of Time

10 augustus – Anatomy of Time
De stilistische en thematische invloed van de bescheiden filmkunstenaar Apichatpong Weerasathekul levert elk jaar wel een of meerdere geïnspireerde festivaltitels op. Logischerwijs komen de betrokken regisseurs nog altijd het vaakst uit Thailand, en dat geldt nu ook voor Jakrawal Nilthamrong. Zijn Anatomy of Time is beslist niet eenvoudig te verteren, maar beloont de meest geduldige kijkers. Op meditatieve, meanderende wijze schildert dit drama de politiek geladen levensloop van een vrouw uit Bangkok.

17 augustus – True Things
Lijkt op het eerste oog een conventioneel drama over de gepassioneerde relatie van de zelfdestructieve Kate (Ruth Wilson) en haar innemende minnaar. True Things blijkt alleen niet voor één gat te vangen. Wilsons tegenspeler, Tom Burke, bewees met The Souvenir (Previously Unreleased 2020) al dat hij de intensiteit van een dramafilm eigenhandig naar grote hoogten kan stuwen.

24 augustus – Safe Place
Na Mijn Grote Broer, een documentaire, kent dit bioscoopjaar nu ook een aangrijpende speelfilm die het gewicht van zelfdoding uit de taboesfeer haalt. Het Kroatische Safe Place is met een alternatieve blik te interpreteren als een commentaar op het functioneren van de medische diensten, maar uiteindelijk is het regisseur Juraj Lerotić daar niet om te doen: hij verloor zijn eigen broer, ging een complex verwerkingsproces in en maakt nu op ernstige wijze invoelbaar hoe het is om de grip op een familielid kwijt te raken. Het is bijzonder knap, maar emotioneel onbegrijpelijk dat Lerotić zijn eigen hoofdrol heeft kunnen vertolken.

Tip: op de EYE Film Player zijn verschillende films te zien die tijdens eerdere zomers een Previously Unreleased-release kregen.

23 juni 2023

MEER NIEUWS EN ACHTERGROND