Aftersun beste film van 2023

Aftersun beste film van 2023

Het Schotse drama Aftersun is door de redactie van InDeBioscoop gekozen tot beste bioscoopfilm van 2023. In haar speelfilmdebuut portretteert Charlotte Wells de relatie tussen de jonge tiener Sophie en haar dertigjarige vader Calum.

Aftersun

Redacteur Tim Bouwhuis zegt over Aftersun het volgende: “Dit gevoelige coming-of-agedrama laat nog maar eens zien waarom (en hoe) cinema kan dienen als een ‘empathiemachine’. Een meisje, inmiddels een vrouw, neemt ons mee in haar herinneringen aan een bedrieglijke zomervakantie met haar vader. De warme beelden van toen blijken gevoelens van spijt, onmacht en pijn te kunnen helen.”

Past Lives, het speelfilmdebuut van Celine Song, eindigt op de tweede plaats. Volgens Cor Oliemeulen heeft dit romantische drama niets zweverigs. “De film stelt oprechte, diepmenselijke emoties centraal die in alle warmte op een realistische manier worden opgediend, zonder ze van de daken te schreeuwen. De dialogen zijn lichtvoetig, de relationele complexiteit is delicaat en geloofwaardig, net als de vertolkingen van de drie personages. Deze masterclass in storytelling bewijst hoe krachtig en subtiel tegelijk een eenvoudig thema kan zijn. Alle compassie komt samen in de weergaloze slotscène in een kleurrijke straat in East Village.”

About Dry Grasses eindigde als derde in onze verkiezing. “Regisseur Ceylan is niet de eerste die opmerkt dat de symboliek die ligt in de verdovende stilte van de sneeuw, de onuitgesproken spanningen in de Turkse cultuur, perfect vertalen kan”, scheef Yordan Coban in zijn recensie. “De ontwikkelde Turkse progressieve man, die Samet pretendeert te zijn, kan zich niet meer boeien voor de ideologische politieke strijd die nog altijd voelbaar is, maar bedolven ligt onder een groot pak sneeuw. De vraag is of het dorre gras, na al die jaren van sneeuw, nog zal groeien over dit verdeelde land.”

Godland eindigt op de vierde plaats. In dit drama van de IJslandse filmmaker Hlynur Pálmason wordt in de 19e eeuw een jonge Deense priester naar een afgelegen deel van IJsland gestuurd. Hoe dieper hij het IJslandse landschap intrekt, hoe meer hij het besef van zijn eigen realiteit, zijn missie en zijn plichtsbesef verliest. “Bijna ieder filmbeeld is een foto op zich: een indrukwekkend en steeds wisselend decor voor het verhaal dat zich in de film ontvouwt. We zien uitgestrekte vlakten, moerassen, smalle en brede waterstromen, bergen, kloven, en zelfs een vulkaanuitbarsting in al zijn pracht. En dat alles overkoepeld door prachtige luchten in verschillende seizoenen”, aldus Maaike Mulder.

Ondanks het verschil van meningen over Oppenheimer wist deze filmbiografie van Christopher Nolan de vijfde plek te behalen. Ralph Evers: “Het openingsshot behoort tot die openingsshots die je bijblijven, die iets – in dit geval uiterst omineus – aankondigen. Goeie vondst! De film zelf weet net aan te boeien, de drie uur dat ie duurt, en werkt toe naar een allesvernietigende climax. De sterrencast is ronduit genieten, met name Oldman als Truman. Wat ga ik die acteur missen, nu hij aangekondigd heeft na het vierde seizoen van de erg goede serie Slow Horses een punt achter zijn carrière te zetten.”

Eerdere winnaars ‘IDB-film van het Jaar’
Aftersun is de opvolger van Dwelling in the Fuchun Mountains dat onze redactie in 2022 verkoos tot beste film van het jaar. Boyhood (2014), Réalité (2015), Hell or High Water (2016), The Handmaiden (2017), Phantom Thread (2018), de IDB-film van het millennium La grande bellezza (gekozen in 2019), Beanpole (2020) en The Father (2021) gingen deze winnaars voor.

 

1 januari 2024

Film by the Sea is 25 jaar

Van 8 tot en met 17 september in Vlissingen
Film by the Sea is 25 jaar
Film by the Sea opent vrijdag 8 september met Perfect Days van Wim Wenders. De inmiddels 77-jarige regisseur, vooral bekend van Paris, Texas (1984) en Der Himmel über Berlin (1987), brengt met zijn jongste film een ode aan kleine alledaagse gebeurtenissen, ontmoetingen en indrukken die het leven de moeite waard maken.

Het festival viert van 8 tot en met 17 september zijn 25ste verjaardag met de vertoning van ruim honderd films, waaronder boekverfilmingen, Franstalige films, documentaires en natuurlijk ook Zeeuwse films. Hiernaast is er een uitgebreid randprogramma met onder meer Q&A’s, scenarioworkshop en muzikale optredens. Hoofdlocatie is CineCity in Vlissingen en de satellietlocaties zijn Oostburg, Bergen op Zoom, Goes en Zierikzee.

Perfect Days

Vrouw en Film
Van alle films die Film by the Sea dit jaar programmeert, is de helft van de hand van vrouwelijke makers. Het festival presenteert zondag 10 september een talkshow met als thema ‘Vrouw en Film’. VPRO’s Lotje IJzermans gaat dan in gesprek met filmmakers Nouchka van Brakel en Nafiss Nia. Hun films – respectievelijk Van de koele meren des doods (1982) en Die middag (2023) – zijn dezelfde dag te zien.

Bij vier premières uit het themaprogramma over ‘Vrouw en Film’ verzorgt festivalprogrammeur Gerlinda Heywegen een korte inleiding, te weten May December van Todd Haynes, Divertimento van Marie-Castille Mention-Schaar, Brillantes van Sylvie Gautier en Das Lehrerzimmer van llker Çatak.

Lees hier het festivalprogramma.

 

24 augustus 2023

 

MEER FILMFESTIVAL

Preview Previously Unreleased 2023

Preview Previously Unreleased 2023
Eerder niet, nu alsnog

door Tim Bouwhuis

Net als tijdens voorgaande zomers blikken we bij InDeBioscoop graag vooruit op het bijzondere filmprogramma Previously Unreleased. Festivalpareltjes die eerder niet werden opgepikt door een Nederlandse distributeur zijn met dank aan filminstituut EYE alsnog in de zalen te zien.

Filmliefhebbers die de moeite nemen om buiten het reguliere bioscoop- en on demand-programma (lees: Picl) ook de nodige festivals te bezoeken, laten zich vaak verleiden om tijdens discussies in de wandelgangen zelf voor programmeur te spelen. “Onbegrijpelijk”, klinkt het dan. “Waarom is film X volgend jaar regulier te zien, terwijl film Y het hier met twee losse vertoningen moet doen?” Previously Unreleased is een dankbaar vangnet voor dergelijke frustraties. Ook deze zomer staan er weer acht ‘gemiste’ titels op de planning van EYE, FilmHallen en theaters door het land.

Goed op weg
Toen de selectie voor deze editie bekendgemaakt werd, bleek ondergetekende zeven van de negen titels al tijdens een (online) festival gezien te hebben. Reden genoeg dus om de sterk uiteenlopende films al eens langs te lopen, en je een indruk te bieden van wat je de komende maanden in het filmhuis kunt verwachten.

Les Pires

Les Pires

29 juni – Les Pires
Deze zelfbewuste metafilm gaat over een stel ‘minderbedeelde’ kinderen die gecast worden voor een sociaal-realistisch drama. Door een opeenstapeling van onsubtiele dramatische ontwikkelingen komt de boodschap van Les Pires – film is een prachtig medium om tot mensen door te dringen, maar waak voor exploitatie en scheve verhoudingen – ironisch genoeg té goed over.

6 juli – The Integrity of Joseph Chambers
Previously Unreleased kwam er niet aan te pas, maar een paar maanden na de Nederlandse première (LIFF 2020) was Killing of Two Lovers van Robert Machoian alsnog regulier te zien – helaas alleen op Picl. Zonde, want de Amerikaan excelleert met gespannen mannelijke hoofdpersonages die in benauwende kaders op het punt van ontploffen lijken te staan. The Integrity of Joseph Chambers is hierin geen uitzondering, en kan zich bijna aan zijn voorganger meten.

13 juli – Atlantide
In de krappe waterstraten van Venetië leiden de jongeren uit Atlantide een bedrieglijk eenvoudig bestaan. Muziek, drank, intimiteit en neonlicht; wegdromen is bij deze PU-titel geen lastige opgave, maar op gezette momenten word je er keihard mee geconfronteerd dat hier sprake is van een soort docufictie (IDFA 2021), en dat deze snelheidsduivels in hun speedboten soms daadwerkelijk de limiet opzoeken. Naderhand roept dat gegeven wel ethische vragen op over de manier waarop de maker met de risicozoekende jongeren in zee is gegaan.

20 juli – El Castigo
Soms is er heel wat voor nodig om ervoor te zorgen dat twee partners volledig eerlijk tegen elkaar zijn. Als het zevenjarige zoontje van Ana en Mateo tijdens een autorit doordraait op de achterbank en na een resolute remactie het bos invlucht, zijn de verwijten niet uit de lucht en trekt Ana een beerput open. Jammer van het matige, schokkerige camerawerk en de aangezette slotdialogen.

27 juli – Lola
Wat als David Bowie in een andere tijd zou opduiken? Zouden de zeven wereldwonderen dan wijken en plaats inruimen voor Space Oddity? Van alle PU-titels is het experimentele archiefdrama Lola waarschijnlijk de grootste curiositeit. Met talrijke verwijzingen naar de Britse (oorlogs)geschiedenis.

3 augustus – Fumer fait tousser
Op en top cult, onweerstaanbaar flauw en op een pedante manier plezierig. Wie Quentin Dupieux waardeert, mag Fumer fait tousser (Smoking Causes Coughing) niet missen, al is het maar om de geflipte openingsakte (iets met een smerig ruimtemonster) te kunnen navertellen. De Franse steracteurs die in Fumer fait tousser figureren zijn duidelijk in hun nopjes met deze chaotische sciencefictionkomedie, want voor de verandering is alles geoorloofd en ‘normaal’ de doodsteek.

Anatomy of Time

Anatomy of Time

10 augustus – Anatomy of Time
De stilistische en thematische invloed van de bescheiden filmkunstenaar Apichatpong Weerasathekul levert elk jaar wel een of meerdere geïnspireerde festivaltitels op. Logischerwijs komen de betrokken regisseurs nog altijd het vaakst uit Thailand, en dat geldt nu ook voor Jakrawal Nilthamrong. Zijn Anatomy of Time is beslist niet eenvoudig te verteren, maar beloont de meest geduldige kijkers. Op meditatieve, meanderende wijze schildert dit drama de politiek geladen levensloop van een vrouw uit Bangkok.

17 augustus – True Things
Lijkt op het eerste oog een conventioneel drama over de gepassioneerde relatie van de zelfdestructieve Kate (Ruth Wilson) en haar innemende minnaar. True Things blijkt alleen niet voor één gat te vangen. Wilsons tegenspeler, Tom Burke, bewees met The Souvenir (Previously Unreleased 2020) al dat hij de intensiteit van een dramafilm eigenhandig naar grote hoogten kan stuwen.

24 augustus – Safe Place
Na Mijn Grote Broer, een documentaire, kent dit bioscoopjaar nu ook een aangrijpende speelfilm die het gewicht van zelfdoding uit de taboesfeer haalt. Het Kroatische Safe Place is met een alternatieve blik te interpreteren als een commentaar op het functioneren van de medische diensten, maar uiteindelijk is het regisseur Juraj Lerotić daar niet om te doen: hij verloor zijn eigen broer, ging een complex verwerkingsproces in en maakt nu op ernstige wijze invoelbaar hoe het is om de grip op een familielid kwijt te raken. Het is bijzonder knap, maar emotioneel onbegrijpelijk dat Lerotić zijn eigen hoofdrol heeft kunnen vertolken.

Update (27-6):
31 augustus – The Maiden
Op de valreep heeft EYE nog een tiende titel aan het programma kunnen toevoegen, en dat is direct het grootste pareltje van allemaal. In deze invoelbare, maar lastig grijpbare filmdroom van Graham Foy gaat coming-of-agethematiek samen met een dwaaltocht door een magische spiegelwereld.

 

Tip: op de EYE Film Player zijn verschillende films te zien die tijdens eerdere zomers een Previously Unreleased-release kregen.

 

23 juni 2023


MEER NIEUWS EN ACHTERGROND

Werner Herzog: regisseur van de maand

Werner Herzog: regisseur van de maand

Werner Herzog was samen met Wim Wenders en Rainer Werner Fassbinder in de jaren 60 en 70 een van de meest succesvolle en internationaal erkende filmmakers van de Neue Deutsche Welle. Eye Filmmuseum presenteert van 18 juni tot en met 1 oktober de tentoonstelling ‘The Ecstatic Truth’ over Herzog en lanceert een omvangrijk filmprogramma, dat ook in een aantal andere bioscopen zal draaien. Genoeg reden voor InDeBioscoop om deze eigenzinnige regisseur in de maand juni in de spotlights te plaatsen.

Met zijn onorthodoxe oeuvre van ruim zeventig speelfilms, documentaires en shorts weet Werner Herzog het publiek al ruim een halve eeuw lang te fascineren met onvergetelijke verhalen, beelden en personages. Zijn films bieden inzicht in de relatie tussen mensen en de chaotische wereld om hen heen, en in de oneindige onverschilligheid van de natuur ten opzichte van het menselijk bestaan.

 

Werner Herzog

Werner Herzog (1942, München) poogt de menselijke conditie in onze tijd te vangen en ‘de innerlijke landschappen van de ziel’ te verkennen. Hij schuwt er niet voor de werkelijkheid een handje te helpen om deze diepere, essentiële waarheid in beeld te brengen.

Houd de komende maand InDeBioscoop in de gaten als onze redactie een aantal films van Werner Herzog bespreekt.

Klik hier voor onze filmbesprekingen!

 

30 mei 2023

Docu ‘Dit is het begin’ op tv

Docu over bezetting Vrije Universiteit op NPO 2 Extra
‘Dit is het begin’

Dit is het begin, de documentaire over de bezetting van het hoofdgebouw van de Vrije Universiteit in Amsterdam in 1972, is komende week te zien op NPO 2 Extra: 3 mei om 19:50, 5 mei om 15:38, 7 mei om 9:30 en 8 mei om 7:05. 

Deze door oud-bezetter en InDeBioscoop-redacteur Jochum de Graaf, samen met documentairemaker Willem Wisselink, gemaakte film vertelt het verhaal van de nu vrijwel vergeten grootste studentenbezetting van de roemruchte jaren zeventig van het toen in oppervlakte grootste gebouw van Nederland.

Docu ‘Dit is het begin’ op tv

Inzet was de strijd om democratisering en de kritiek op de verplichte ondertekening van de christelijke grondslag van de Vrije Universiteit (VU). De film laat het voorspel en het verloop van de bezetting zien en zoomt in op de betekenis van dit kantelpunt in de geschiedenis van de VU, de eerste grote barst in het tot dan toe gesloten conservatief protestantse bolwerk.

Linksradicalen van gereformeerde komaf
Maar Dit is het begin is ook het verhaal van de aanvoerders van de bezetting – de kleine groep linksradicale studenten, meest van gereformeerde komaf – die de overgang naar het marxisme maakten, door een samenloop van omstandigheden een momentum kregen en daar nu met bijzondere gevoelens op terugkijken.

En dan was er nog de bijzondere rol voor Pim Fortuyn, de oud-VU-student die in zijn postuum heruitgegeven memoires Autobiografie van een babyboomer aangaf dat hij de grote leider van de bezetting was en die zo ongeveer in zijn eentje tot een goed einde wist te brengen; een verhaal dat in de film tot zijn ware proporties wordt teruggebracht.

De documentaire is in beeld gebracht met behulp van re-enactment, nagespeelde scènes uit de film Bezet, een charmant beroerd gemaakt verslag uit 1972. Er is gebruikgemaakt van beelden uit een legendarische Brandpunt-uitzending over de VU-hoogtijdag in 1969 en van het NOS Journaal uit 1972. De enerverende gebeurtenissen worden naverteld en becommentarieerd door de hoofdrolspelers van toen, revolutionaire studenten aan de antirevolutionaire universiteit.

 

2 mei 2023

IFFR 2023 in 5 vragen en antwoorden

IFFR 2023 in 5 vragen en antwoorden

door Bob van der Sterre

IFFR 2023 is veel minder dan de voorgaande twee edities getekend door het coronavirus. We kunnen vanaf 25 januari weer volle kracht genieten van het filmfestival. In dit stuk leggen we in 5 vragen en antwoorden uit wat je kunt verwachten als IFFR 2023-bezoeker.

IFFR 2023 in 5 vragen en antwoorden - Openingsfilm Munch

1. Wanneer is het IFFR 2023 precies?
De 52ste editie van International Film Festival Rotterdam (IFFR) vindt plaats van 25 januari tot en met 5 februari 2023.

Dit zegt IFFR over hoe het festival terugkeert naar de stijl van voor het coronavirus: “Het festival verwelkomt het publiek met een compleet programma van speelfilms, korte films, focusprogramma’s, installaties, performances en meer. Industrie-, pers- en onderwijsactiviteiten vinden weer plaats door heel Rotterdam met festivalhart De Doelen.”

Wie er echt zin in heeft, bekijkt de video van de persconferentie over het festival van 2023.

2. Waar vind ik het programma voor IFFR 2023?
Het programma van de films vind je op de website van IFFR.

Wil je dat IFFR voor jou een keuze maakt? Probeer de Film Finder.

Wil je alleen het on demand-programma bekijken? Kijk op de website van IFFR. Daar staat ook uitleg over het on demand-programma.

3. Hoe kun je op IFFR 2023 een kaartje kopen?
Hoe koop je tickets?

Waar staan tips van IFFR over kaartverkoop?

Andere vragen? Bekijk de algemene Q&A van IFFR.

4. Welke IFFR-programma’s kan ik bezoeken tijdens IFFR 2023?
Anders dan vorig jaar zijn er nu weer volledige programma’s:

Awards en competities IFFR:

Kunst en IFFR:

5. Wat doet InDeBioscoop dit jaar aan IFFR?
Tim Bouwhuis en Bob van der Sterre doen dit jaar verslag van het IFFR 2023. Houd de website van InDeBioscoop de komende weken in de gaten voor onze besprekingen! Wil je ons steunen? Like de website op Facebook en abonneer je op onze nieuwsbrief!

 

17 januari 2023

 

IFFR 2023: 40 tips

Dwelling in the Fuchun Mountains beste film van 2022

Dwelling in the Fuchun Mountains beste film van 2022

Het Chinese drama Dwelling in the Fuchun Mountains is door de redactie van InDeBioscoop gekozen tot beste bioscoopfilm van 2022. Gu Xiaogangs speelfilmdebuut was te zien op grote internationale festivals, trok veel publiek in Frankrijk, maar verscheen pas drie jaar na voltooiing in de Nederlandse bioscopen.

Dwelling in the Fuchun Mountains beste film van 2022

Zowel Tim Bouwhuis als Cor Oliemeulen plaatsten het drama, dat werd opgenomen met niet-professionele acteurs, bovenaan hun lijstjes van favoriete bioscoopfilms. “Dit realistische verhaal over traditie versus moderniteiten wordt afgewisseld door een regelmatig adembenemende cinematografie met knap gemaakte tracking shots die van Dwelling in the Fuchun Mountains een visuele meditatie maakt”, aldus laatstgenoemde.

Nummers 2 tot en met 10
Licorice Pizza eindigt op de tweede plaats. “Niet de beste Paul Thomas Anderson, maar ik genoot wel enorm van het neergezette tijdsbeeld, waarbij de jaren zeventig er soms nog beter uitzagen dan films die echt uit de jaren zeventig komen”, meent Bob van der Sterre.

Drive My Car won begin dit jaar de Oscar voor beste buitenlandse film. Dit drie uur durend Japanse drama van Ryûsuke Hamaguchi vertelt het intrigerende verhaal over verlies en verwantschap met een acteur/regisseur, die rouwt om het plotselinge overlijden van zijn vrouw, en zijn chauffeuse, die ook het nodige achter de kiezen heeft. Tjechov’s theaterstuk ‘Oom Wanja’ staat ondertussen symbool voor de gedesillusioneerde mens.

Nowhere Special belandt op de vierde plaats. Dit ‘kleine’ drama van Uberto Pasolini gaat over de 34-jarige terminaal zieke John die geschikte adoptieouders voor zijn zoontje Michael zoekt. Tim Bouwhuis: “Op bijzonder knappe wijze weten Norton en Lamont via subtiele, vaak non-verbale signalen en handelingen over te brengen dat gevoel en intuïtie in complexe situaties de beste raadgevers kunnen zijn. Opdat de deurbel op de drempel van het bestaan maar op het juiste adres mag rinkelen.”

Triangle of Sadness eindigt op de vijfde plaats. “De nieuwste film van Ruben Östlund volgt een aantal onuitstaanbare beroemdheden die zorgeloos op een cruise vertoeven, tot het noodlot toeslaat en ze overgeleverd zijn aan hun eigen onvermogen”, zegt Yordan Coban. “Östlund plaatste voorheen een kritische noot bij de multiculturele samenleving en toonde ons de subtiele hypocrisie van de bourgeois kunstliefhebber. De presentatie is nu een stuk minder fijnzinnig, meer Amerikaans, maar wel meer lachwekkende momenten. Het is maar net waar je van houdt.”

Op de zesde plaats noteren we Tori et Lokita, voor Jochum de Graaf de beste film van 2022. “Een aangrijpend hard realistisch beeld dat de gebroeders Dardenne schetsen van de verborgen wereld onder het oppervlak van onze maatschappij waarin minderjarige alleenstaande asielzoekers moeten zien te overleven. Hoe de hoop op een beter leven van Tori en Lokita in de grote stadsjungle van Brussel hardhandig in de kiem gesmoord wordt. Een liefdevol en nergens larmoyant wordend portret dat me met een brok in de keel de bioscoop liet verlaten.”

The Menu behaalt de zevende plek. “Een heerlijke zwarte satire op de vele foodporn die ons maar voorgeschoteld wordt. Glossy’s, tv-programma’s, borrelpraat en films, alles voor de glorificatie van keukenkunst. Het werd eens hoog tijd dat hier een bezinningsmoment voor gevonden werd. Met verve, met kunst, met sardonisme, precies wat hard nodig is”, aldus Ralph Evers. “De kers op de taart is een geweldige Ralph Fiennes en diens memorabele klap. Ook met succes in eigen keuken en huishouden gebruikt!”

Les Olympiades, Las bestias en The Worst Person in the World vervolledigen de top 10 van IDB-film van het Jaar.

Eerdere winnaars ‘IDB-film van het Jaar’
Dwelling in the Fuchun Mountains is de opvolger van The Father dat onze redactie in 2021 verkoos tot beste film van het jaar. Boyhood (2014), Réalité (2015), Hell or High Water (2016), The Handmaiden (2017), Phantom Thread (2018), de IDB-film van het millennium La grande bellezza (gekozen in 2019) en Beanpole (2020) gingen deze winnaars voor.

 

1 januari 2023

Themamaand Sidney Poitier & Denzel Washington

Themamaand Sidney Poitier & Denzel Washington
Sidney Poitier was een groot voorbeeld en een goede vriend van Denzel Washington. Ze speelden nooit samen in een film, vandaar dat Eye Amsterdam in haar zomerprogramma van 8 juli tot 31 augustus beide Amerikaanse acteurs voor het eerst bij elkaar brengt op het witte doek. InDeBioscoop zet beide grootheden in de schijnwerpers in onze themamaand juli.

Sidney Poitier zette zich actief in voor de burgerrechtenbeweging en was van grote betekenis voor zwarte acteurs in de naoorlogse filmgeschiedenis.

Bijna 40 jaar nadat Poitier (die in januari op 94-jarige leeftijd overleed) als eerste zwarte acteur een Oscar won voor zijn rol in Lillies of the Field (1963) ontving Denzel Washington (inmiddels 67) de Oscar voor beste acteur in Training Day (2001). Zowel Poitier als Washington spelen in films met raciale thema’s, maar zijn ook te bewonderen in genrefilms.

Denzel Washington zag Sidney Poitier als zijn rolmodel en mentor. Poitier beschouwde Washington als zijn opvolger om de positie van Afro-Amerikaanse acteurs in de filmwereld te verstevigen.

Lees hier het Eye-programma.

 

29 juni 2022

 

Meer Sidney Poitier & Denzel Washington

Preview Previously Unreleased 2022

Preview Previously Unreleased
Alsnog een kans voor monumentale titels

door Tim Bouwhuis

Net als vorig jaar is er weer alle reden om vooruit te blikken op het nieuwe programma van Previously Unreleased, een jaarlijks initiatief van EYE om onuitgebrachte titels in de zomermaanden alsnog naar de filmzaal te brengen. In het oog springen twee monumentale titels die indruk maakten op de festivals waar ze eerder te zien waren. Het Roemeense Malmkrog en het Chinese Dwelling in the Fuchun Mountains horen makkelijk bij het beste dat filmjaar 2022 te bieden heeft.

De selectie van Previously Unreleased omvat doorgaans films van (pakweg) één tot drie jaar oud die al ruimschoots te zien waren op buitenlandse festivals, maar niet in aanmerking kwamen voor binnenlandse releases. Bezoekjes aan IFFR (Internationaal Filmfestival van Rotterdam) of Film Fest Gent kunnen echter wonderen doen, en het doet goed om enkele hoogtepunten van die bezoekjes in de line-up terug te zien. Op het moment van schrijven zag ondergetekende vijf van de elf titels die vanaf 27 juni in roulatie worden gebracht.

Malmkrog

Film(kijken) in isolatie
EYE trapt op 27 juni (en 2 juli) af met vertoningen van Malmkrog (Cristi Puiu, 2020), een episch kammerspiel van drieënhalf uur dat ondanks zijn historische setting (een landhuis in Transsylvanië, 19e eeuw) beklemmend actueel aanvoelde. In het najaar van 2020 schreef ik voor InDeBioscoop hoe de film en diens personages zich steeds verder terugtrokken binnenskamers. “Cinema is hier definitief naar binnen gericht, solitair en eenzaam”, luidde één van de conclusies, en die indruk was evengoed van toepassing op de eigen tijdsgeest (maskers op in de filmzaal, beperkte zaalbezetting, individuele filmbeleving) als op de thema’s die in de film zelf worden aangesneden.

Met een somber gemoed bespreken de personages leven en lot, en hoewel er lange tijd niets gebeurt, maakt een gevoel van naderend onheil zich van de film meester. Toegegeven, Malmkrog is een veeleisende zit, voor veel bezoekers ongetwijfeld een beproeving. Aan de andere kant valt het juist daarom te prijzen dat EYE de diepgravende filmoverdenkingen van de sterk filosofisch ingestelde Puiu (lees bijvoorbeeld dit interview uit 2011, naar aanleiding van zijn eerdere film Aurora) een tweetal bijzondere vertoningen (‘specials’) gunt. Voor zo’n dagtaak kun je als filmliefhebber zonder meer naar Amsterdam afreizen.

Dwelling in the Fuchun Mountains

De staat van een land
Hetzelfde valt te zeggen over Dwelling in the Fuchun Mountains (Gu Xiaogang, 2019), al zal dit breed opgezette generatiedrama ook elders in het land te zien zijn. Het is bijzonder knap dat Xiaogang als relatief onervaren regisseur, weliswaar behorend tot een sterke generatie (Zuid-)Chinese filmmakers (zie vooral ook het werk van Bi Gan), op kalme en zelfverzekerde wijze de economische en sociaalmaatschappelijke staat van zijn land weet te schetsen.

Net als de Taiwanese cineasten Hou Hsiao-hsien (A Time to Live and a Time to Die, 1985) en Edward Yang (A Brighter Summer Day, 1991; Yi Yi, 2000) gebruikt Xiaogang de mal van het familieverhaal om een gebalanceerde en gevoelige kroniek van een groter gebied (een provincie, regio of in de meest uiterste zin een heel land) te filmen. Uitgekiende tracking shots volgen de personages in rustgevende registraties van de prachtige natuur, die een wrange balans vindt met de Chinese (mega)steden; dichtbevolkt, vervuild, rijk aan sociaaleconomische problematiek.

“De schoonheid van Fuyang, de stad waar Dwelling in the Fuchun Mountains zich specifiek afspeelt, heeft ook iets treurigs”, schreef ik tijdens IFFR 2020 voor een ander medium. “Door de vervuiling van de rivier is de visvangst het afgelopen decennium verder teruggelopen. Eerder, in de jaren negentig, oefenden papiermolens aan de rivierbanken al een destructieve invloed uit op het regionale ecosysteem.” In de jaren (2016-2018/2019) dat Xiaogang en zijn crews (de samenstellingen wisselden subtiel en per seizoen) de film opnamen, was Corona een naderende realiteit aan een voor ons nog onzichtbare horizon. China transformeert verder en het einde van Dwelling in the Fuchun Mountains hint ernaar dat we op termijn (inmiddels waarschijnlijk redelijk spoedig) een officieus tweede deel mogen verwachten.

Ontmanteling van een regime
Naast de twee monumentale titels uit dit overzicht kunnen geïnteresseerde filmliefhebbers nog genoeg andere PU-selecties bezoeken, en op EYE Film Player draait een deel van het aanbod uit eerdere jaargangen. There is no Evil (Mohammad Rasoulof, 2020) won de hoofdprijs op het filmfestival van Berlijn maar werd in de tumultueuze Coronatijd nog niet eerder uitgebracht door distributeur September Film (nu in samenwerking met EYE). De film is wat belegen en didactisch, maar sluit in zijn politieke ernst goed aan bij een doorlopende festivalstroom van Iraanse cinema die kritisch is op het regime, in dit geval specifiek op de handhaving van de doodstraf.

The Souvenir: Part II

Autobiografische tandem
The Souvenir: Part II (Joanna Hogg, 2021) is een autobiografisch metadrama over de kunst van het filmmaken en de volwassenwording van de artiest, treffend vertolkt door de zeer talentvolle Honor Swinton Byrne (jazeker, de dochter van). Het is begrijpelijk dat EYE de film graag wil brengen, zeker omdat The Souvenir (2019) in 2020 al deel uitmaakte van het programma. Wel is het voor bezoekers belangrijk om de twee in tandem te (her)zien, dat wil zeggen, als je de film zo goed mogelijk wilt kunnen vatten. Het tweede deel is daarbij zonder meer de moeite waard, maar wel wat minder strak gemonteerd (lees ook: onevenwichtiger) dan zijn voorganger. Bovendien werd het sterke spel van Swinton Byrne in deel één aangevuld door een excellerende Tom Burke, die overtuigde als tegenspeler maar in deel twee nagenoeg ontbreekt (hij staat op de aftiteling, daar is het meeste wel mee gezegd).

Het is uitkijken geblazen, ten slotte, naar de laatste film van de Hongaarse filmmaker Kornél Mundruczó, die Pieces of a Woman (met Vanessa Kirby in een ijzersterke openingsakte) begin 2021 nog naar Netflix bracht en nu met Evolution (2021) laat zien hoe de Holocaust van generatie op generatie doorwerkt (release 1 september). Voor het volledige aanbod, offline en online, kun je terecht op de site van EYE.

 

24 juni 2022

The Father beste film van 2021

The Father beste film van 2021

Hoewel de bioscopen slechts op halve kracht mochten draaien en streamingdiensten spekkoper waren, heeft onze redactie de ‘IDB-film van het Jaar 2021’ gekozen. Winnaar is The Father (met een weergaloze Anthony Hopkins als dementerende oudere), op de voet gevolgd door Quo Vadis, Aida?, The French Dispatch, Herr Bachmann und Seine Klasse, Mandibules en Beginning. De verkiezing betreft nieuwe films die het afgelopen jaar een bioscooprelease kregen.

The Father is de enige film dit jaar die mij tot tranen bracht. Niet dat dat nu de beste graadmeter is voor een film, maar het onderstreept wel een onweerlegbare emotionele lading”, aldus collega Yordan Coban. “Bijzondere films als deze confronteren de kijker met wat anderen soms moeten verdragen.”

Op de tweede plaats eindigt Quo Vadis, Aida? “Het drama van de tolk Aida die haar man en zonen vergeefs probeert te redden uit de hel van Srebrenica, de enclave onder de voet gelopen door de Servische troepen van Mladic, de machteloze rol van Dutchbat, het wegvoeren van de duizenden mannen en jongens, wier lot onontkoombaar is”, zegt Jochum de Graaf. “Die blik waarmee Aida jaren na terugkomst van het drama in de kamer van haar voormalige huis in Srebrenica rondkijkt, heeft nog het meest in mijn hoofd gespeeld.”

The French Dispatch eindigt op de derde plek, maar is misschien wel een van Wes Andersons minste speelfilms, wat een goede typering geeft voor de weinige echte hoogtepunten van dit filmjaar. Het is echter geenszins een slechte film. Sterker nog, The French Dispatch zit vol indrukwekkende verteltechnieken en fraaie verbeeldingen.

Over Herr Bachmann und Seine Klasse zegt Cor Oliemeulen het volgende: “Met zijn uiterlijk van ouwe rocker en niet-alledaagse methodieken dwingt hij respect af en weet hij zijn leerlingen in hun waarde te laten. Tijdens deze ruim drie uur durende, immer boeiende documentaire zou je wensen dat je zelf zo’n leraar had (of was).”

De jongste film van de Franse meester van het absurdisme, Quentin Dupieux (wiens Réalité in 2015 werd gekozen als IDB-film van het Jaar), behaalt de vijfde plek. “Als iets grappig is, kan het ook van een complexe werkelijkheid uitgaan. Het een sluit het andere niet uit. Dupieux maakt zijn scripts met een totaal andere logica”, aldus collega Bob van der Sterre. “Mandibules heeft geen chaos nodig voor het komische effect. Dat komt van het grappige acteerwerk van Gregoire Ludig, David Marsais en Adèle Exarchopoulos.”

Beginning eindigt eveneens op een verdienstelijke vijfde plaats. Tim Bouwhuis zegt hierover: “Dit verstillende debuut uit Georgië evoceert met zijn lang aangehouden shots en religieuze symboliek de filmkunst van Andrei Tarkovsky, om tegelijkertijd met Dea Kulumbegashvili een krachtige nieuwe stem in de (Oost-)Europese arthouse te introduceren.”

Eerdere winnaars IDB-film van het jaar
The Father past uitstekend in het rijtje van winnaars uit vorige jaren: Boyhood (2014), Réalité (2015), Hell or High Water (2016), The Handmaiden (2017), Phantom Thread (2018), de IDB-film van het millennium La grande bellezza (gekozen in 2019) en Beanpole (2020).

31 december 2021