Categorie: RIES

Jij bent mijn vriend

Posted on

***
recensie Jij bent mijn vriend

Hoe The New Kid in Town zijn plekje vindt 

door Ries Jacobs

Na de succesvolle documentaire De kinderen van juf Kiet brengen documentairemakers Peter Lataster en Petra Lataster-Czisch opnieuw de klas van docente Kiet Engels in beeld. Ditmaal is de ster van de film de zesjarige Branche, die met zijn ouders vanuit Macedonië naar Nederland is verhuisd omdat zij hier een baan vonden.

Jij bent mijn vriend begint op de dag dat Branche voor het eerst naar school gaat. Hij zit in een klas in het Brabantse Hapert, speciaal voor migrantenkinderen die het Nederlands nog niet beheersen. De camera volgt de vorderingen van de jongen in dit klasje en in het reguliere basisonderwijs waar hij een half jaar later instroomt.

Jij bent mijn vriend

De jongen vindt aanvankelijk moeilijk zijn plekje in een klas vol kinderen die een andere taal spreken, maar na een tijdje vindt hij een vriend in zijn leeftijdsgenoot Ayham. Wanneer die plotseling van school gaat, begint de hele zoektocht naar een vriend opnieuw.

Sobere stijl
De kinderen van juf Kiet (2016) kreeg lovende kritieken vanwege de maatschappelijke relevantie, maar vooral vanwege de stijl. De makers schoten de beelden vanuit het gezichtspunt van een kind en voorzagen de film niet van een voice-over. Ook verschenen er geen deskundigen in beeld om de beelden te duiden. Deze niet vaak door documentairemakers gebruikte stijl werkte verfrissend omdat de kijkers nu de wereld door de ogen van de kinderen zagen en bovendien zelf conclusies konden trekken.

Ook in Jij bent mijn vriend hanteren de Latasters deze sobere stijl, maar hier werkt het minder. Omdat de camera nu maar één kind volgt, wordt de film snel eentonig. We zien Branche werkjes maken en spelen en nog meer werkjes maken en nog meer spelen. Het is teveel van hetzelfde om vijfenzeventig minuten film mee te vullen. Bovendien komen we op deze manier niets over Branche te weten. Heeft hij thuis vrienden? Wat is de achtergrond van zijn ouders?

Kenmerkend is de scène waarin Branche op de gang wordt gezet omdat hij een meisje pest. De kijker ziet de jongen minutenlang op een stoel zitten, waarbij de enige actie is dat de juf heel even met hem komt praten. Zonder voice-over of achtergrondmuziek duurt deze scène wel erg lang.

Jij bent mijn vriend

Jampotbril
De Latasters willen met de film laten zien dat iedereen behoefte heeft aan een vriend en dat het soms moeilijk is om vriendschap te sluiten. De film toon de kijker inderdaad een transformatie van een angstige jongen die niet naar school wil naar een vrolijke jongen die op het schoolplein speelt met zijn vriendjes. Overigens zien we dit proces bij bijna ieder kind dat voor het eerst naar school gaat.

De vraag is dan ook waarom de makers om dit in beeld te brengen juist Branche de hoofdrol in hun film hebben gegeven. Hadden ze deze niet beter aan een ander kind film kunnen geven, bijvoorbeeld een onzekere kleuter met een jampotbril en een overbeet? Het soort kind dat steeds buiten de groep dreigt te vallen. Dat had waarschijnlijk een interessantere film opgeleverd. Nu zien we Branche met zijn leuke koppie en goede sociale vaardigheden. Iedereen ziet vooraf al dat dit joch het, ondanks zijn taalachterstand, wel gaat redden in de wereld.

Het lijkt erop dat de Latasters nog wat materiaal overhadden van hun vorige project in het klasje in Hapert en dit, aangevuld met wat extra beelden, in een nieuwe film hebben gestopt. Zo bezien kun je Jij bent mijn vriend beschouwen als een spin-off van De kinderen van juf Kiet. Zoals zo vaak is ook in dit geval de spin-off minder geslaagd dan het origineel.

 

18 november 2018

 

ALLE RECENSIES

Sprekend Nederland

Posted on

***

recensie Sprekend Nederland

Zoektocht naar verbondenheid

door Ries Jacobs

Regisseur John Appel laat aan de hand van toespraken op verschillende bijeenkomsten een cultureel verdeeld Nederland zien. Ons land moet nog steeds wennen aan het multiculturalisme, wat meer dan eens leidt tot ferme taal. “Gebeurt er iets ergs, dan oprotten met die gasten.”

Gemakkelijk maakt Appel het zich niet. In Sprekend Nederland toont hij een allegaartje van toespraken. De camera registreert een uitvaart, de verjaardag van de koning en demonstraties van allerlei pluimage. In een documentaire die bestaat uit meerdere toespraken in een setting die steeds wijzigt, is het moeilijk om een duidelijke verhaallijn aan te brengen. Het publiek haakt dan gemakkelijk af. Wellicht heeft Appel daarom gekozen voor een korte film, opgebouwd uit snel gemonteerde scènes. Razendsnel verplaatst de camera zich van Amsterdam naar Zuid-Limburg en van een doopceremonie naar een feest van een beleggingsclub.

Sprekend Nederland

André Hazes
Appel maakt al sinds 1987 films. In dat jaar studeerde hij af aan de Filmacademie met de film Radio Daniëlle, een portret van een lokale radiopiraat. De documentaire werd uitgeroepen tot beste eindexamenfilm van dat jaar. Ook zijn bekendste film, André Hazes – Zij gelooft in mij (1999), ontving meerdere onderscheidingen.

In 2003 maakte Appel een soortgelijke documentaire met dezelfde titel. Toen verwerkte hij dronken corpsballen, een jonge prinses Máxima en de overwinningsspeech van Balkenende in zijn film. Appel was niet helemaal tevreden met het resultaat. Het geheel miste een duidelijke structuur, het had geen begin en geen eind.

In 2018 is dit hem wel gelukt. Een toespraak tijdens een naturalisatieceremonie vormt het door Appel bewust gekozen begin van Sprekend Nederland. De ambtenaar vraagt de aanstaande Nederlanders om de wet en alle mensen in ons land te respecteren. Vervolgens toont de film toespraken die lang niet altijd getuigen van respect voor anderen, maar ook mensen die de kloof tussen de verschillende Nederlanders juist willen dichten.

Sprekend Nederland

Hoger doel
Appel zegt tijdens de voorbereiding van zijn films vooral aan “emotionele research” te doen. Hiermee bedoelt hij dat mensen en hun kwetsbaarheid belangrijker zijn dan feiten. Een prachtig resultaat hiervan is een toespraak van het enkele dagen eerder afgetuigde homostel Jasper en Ronnie.

De deelnemers aan een demonstratie van de PVV zijn op hun manier net zo kwetsbaar. Een man die een pet van Roda JC draagt, spreekt Geert Wilders lovend toe. Deze man zal in dezelfde periode ongetwijfeld, in het stadion of voor de televisie, Mohamed El Makrini en Adil Auassar toegejuicht hebben. Beiden speelden toen bij Roda JC en beiden zijn Nederlands met een Marokkaanse achtergrond. Is deze man een racist of is hij eerder een gelegenheidsracist die opgaat in dit samenzijn van de PVV om een gevoel van saamhorigheid te ervaren?

In bijna iedere scène zie je deze hang naar verbondenheid terug. Mensen zoeken naar iets dat verder gaat dan gezellig bijeen zijn, iets dat ze vinden bij een religieuze bijeenkomst, in maatschappelijk idealisme of tijdens het vormgeven van een ander gezamenlijk doel. Sprekend Nederland is geen film over culturele verdeeldheid, het is een film over mensen die proberen hun leven zin te geven door zich samen in de zetten voor een hoger doel. Dit maakt de film een mooi en hoopvol portret van onze samenleving. We zijn het niet altijd met elkaar eens, we zijn soms niet respectvol naar de ander toe, maar we doen wel ons best om van ons land iets moois te maken.

 

30 september 2018

 
MEER RECENSIES

Inspirator, De

Posted on

***

recensie De Inspirator

Is het gras bij de buren wel groener?

door Ries Jacobs

Een managementgoeroe, een ambitieuze zakenvrouw, een werkloze kunsthistoricus en een verveelde huisvrouw. Gooi deze personages in de blender en je hebt De Inspirator, een film over ontrouw aan anderen en aan jezelf. Geslaagd? Jawel, maar toch komen de karakters niet helemaal uit de verf. 

Gijs Schippers verdient zijn geld als inspirator. Hij spreekt zalen vol werknemers toe over verandermanagement. De goeroe staat op het punt om zijn vrouw Elske ‘in te ruilen’ voor de jonge carrièrevrouw Judith, maar wacht op het geschikte moment om het haar te vertellen. Dan overlijdt de broer van Elske plotseling en schuift Schippers het moment van de waarheid voor zich uit.

De Inspirator

Judith wacht ook op het geschikte moment om haar relatie met de werkloze kunsthistoricus Bas te verbreken, maar zit ondertussen tegen haar zin met haar vriend op een kamp voor verstandelijk beperkten. Losgerukt uit hun vertrouwde snelle leventje, vragen de verandermanager en zijn minnares zich af of ze hun relatie wel willen beëindigen en of ze wel echt hun eigen keuzes maken. Is het gras bij de buren wel groener?

Emile Ratelband
Hoofdrolspeler Hans Breetveld, bekend van onder andere de televisieserie Het oude noorden en de films Jan Rap en z’n maat en Lege maag, neemt ook het scenario en de regie op zich. Het lijkt erop dat Breetveld de tijd wil nemen om de karakters neer te zetten. Dit haalt de vaart enigszins uit de film, temeer omdat de karakters aanvankelijk niet goed uit de verf komen. De verandermanagementgoeroe lijkt met uitspraken als “je moet van beren op de weg knuffelberen maken” wel erg op Emile Ratelband en de verstandelijk beperkte vakantiegangers waar Judith en Bas voor zorgen, grossieren aanvankelijk in overacting.

Hierdoor zijn de karakters lange tijd eendimensionaal en de scènes soms voorspelbaar. Dat is jammer, want Breetveld heeft een prima cast weten te strikken voor zijn film. Mary-Lou van Steenis, ooit bekend als Ellen in de televisieserie Vrienden voor het leven, is als enige bij een groter publiek bekend. Maar ook de andere hoofdrolspelers zijn beslist niet van de straat. Allen hebben ze een afgeronde opleiding aan een toneelschool of kleinkunstacademie en een prachtig cv.

De Inspirator

Diesel
Pas halverwege de film, wanneer de personages hun ware gezicht laten zien, begint de film echt te leven. De karakters komen pas tot leven als vriendschappelijke en liefdesrelaties in een neerwaartse spiraal komen en uiteindelijk hun dieptepunt bereiken. Dit maakt het tweede deel van de film meeslepend en soms ook grappig. De Inspirator is als een diesel die langzaam op gang komt, maar uiteindelijk lekker rijdt.

De symboliek van een verandermanagementgoeroe die moeite heeft om de – al dan niet noodzakelijke – veranderingen in zijn eigen leven vorm te geven is natuurlijk een prachtige vondst van de filmmakers. Toch had Breetveld meer uit de film kunnen halen als hij zijn eigen karakter wat subtieler had neergezet. Hij zet zijn personage soms te dik aan, waardoor het bijna een parodie wordt. Als kritiek op het jachtige en oppervlakkige (zaken)leven komt de film dan ook niet helemaal tot zijn recht.
 

3 september 2018

 
MEER RECENSIES

A casa tutti bene

Posted on

***

recensie A casa tutti bene

Een dun laagje vernis op rottend hout

door Ries Jacobs

Geen taal waarin ruzie zo mooi klinkt als de Italiaanse. Die golvende dynamiek geeft onze emoties meer impact. En ruzie maken ze veel in A casa tutti bene. Zelfs een dementerende zwager komt er niet zonder genade vanaf.

Letterlijk vertaald zegt de titel dat thuis alles goed is, wat in het begin van de film ook zo lijkt. A casa tutti bene begint met een Italië dat we graag zien. Mooie mensen die goed gekleed aan een lange tafel dineren en het samen gezellig hebben. Aan tafel zitten ooms, tantes, kinderen en kleinkinderen, samen met hun al dan niet getrouwde aanhang. Ze zien elkaar voor het eerst in jaren. In een buitenhuis op het prachtige eiland Ischia vieren ze de vijftigjarige bruiloft van Alba en Pietro.

A casa tutti bene

Vanwege slecht weer varen de boten naar het vasteland niet en moeten de familieleden noodgedwongen twee dagen langer op het eiland blijven. Langzaam wordt het paradijs een hel. Weggestopte ontrouw, jaloezie en afgunst komen naar boven. De vriendelijke en geïnteresseerde glimlach van de vorige dag blijkt flinterdun, als een laagje vernis op rottend hout.

Holden Caulfield 
Het script, door regisseur Gabriele Muccino zelf geschreven, heeft realistische en tegelijk intense dialogen. De acteurs kunnen hiermee prima overweg en ontwikkelen een levendige familie, die bestaat uit bijna twintig geloofwaardige karakters. De grootste verdienste van Muccino is dat hij van het begin af aan orde in deze wirwar van persoonlijkheden weet te scheppen. De karakters zijn zo goed neergezet dat ze meteen goed herkenbaar zijn. Ze willen elkaar nogal eens (verbaal) te lijf gaan, maar zijn geen van allen flat characters.

Door de intriges heen bloeit de liefde tussen de oudste kleindochter en haar vriendje op. De jongen zweert nooit te worden als zijn vader die het gezin verliet. Als een mediterrane Holden Caulfield (de jeugdige verteller in J.D. Salingers roman The Catcher in the Rye) bekijkt hij de familie van een afstand. Hier wringt ook de schoen. De film is goed gemaakt, maar hangt van clichés aan elkaar. De onbedorven jeugd versus verrotte volwassenen, we hebben het al eerder gezien. Een familiefeest dat uit de hand loopt, we hebben het ook al eerder gezien (met als bekendste voorbeeld Festen). Oerdriften die tevoorschijn komen onder een dun laagje beschaving, zelfs dit hebben we eerder al gezien. Lord of the Flies is geheel gestoeld op dat idee.

A casa tutti bene

Rommelige families
Na twee keer een uitstap naar Hollywood te hebben gemaakt, is Muccino weer terug in zijn vaderland. Na zijn eerste succesvolle periode in Amerika, waarin hij onder anderen The Pursuit of Happyness en Seven Pounds (allebei met Will Smith) regisseerde, volgde een tweede periode waarin niet alles dat hij maakte in goud veranderde.

Ook A casa tutti bene zal niet in goud veranderen. Het is een goede film, maar hij brengt niets nieuws. Dat ieder huisje zijn eigen kruisje heeft wisten we al, en dat het binnen families nogal eens rommelt ook. Maar door de goed uitgewerkte dialogen en puik acteerwerk boeit de film wel van begin tot eind.
 

26 augustus 2018

 
MEER RECENSIES

Zagros

Posted on

****

recensie Zagros

Oude tradities in een moderne wereld

door Ries Jacobs

Een man wordt door zijn familie gedwongen zijn vrouw te vermoorden en zo de eer van de familie te redden. Hij houdt tegelijkertijd zielsveel van zijn vrouw. Zagros is een film over een wereld waarin eer belangrijker is dan liefde.

Zagros is gelukkig als vader van de negenjarige Rayhan en echtgenoot van Havin. In de bergen van Turkije hoedt de Koerdische herder zijn schapen. Niet alleen het landschap doet denken aan de bergen waarheen Michael Corleone vluchtte in het eerste deel van The Godfather, ook de dorpsbewoners vertonen gelijkenissen. Familie, trots en eer zijn kernwaarden in hun leven.

Zagros

De dorpelingen roddelen over Havin. Ze zou Zagros bedriegen met een andere man. Haar in de eer aangetaste schoonfamilie haalt verhaal bij Havin, die het benauwd krijgt en naar Brussel vlucht. Zagros reist haar achterna en probeert met zijn gezin een nieuw leven op te bouwen. Nog steeds opgehitst door zijn familie, de haar eer wil wreken met het leven van Havin, wantrouwt Zagros zijn vrouw meer en meer.

Persoonlijk drama
Zagros is de eerste lange speelfilm van regisseur Sahim Omar Kalifa. Het script schreef hij zelf, samen met Jean-Claude van Rijckeghem. Zij hebben ervoor gekozen om het verhaal door middel van korte scènes snel te vertellen. Al na tien minuten ziet de kijker dat Havin wordt beschuldigd van overspel en Turkije verlaat. Het lukt de regisseur om de vaart in de film te houden en het verhaal begrijpelijk te maken.

De hoofdpersoon in de film volgt het pad dat Kalifa  eerder als vluchteling volgde, zij het dat de regisseur uit Irak kwam. Zijn politiek actieve vader werd het daar te heet onder de voeten, waarna de familie besloot te vluchten. Ook Kalifa is Koerdisch, ook Kalifa moest in zijn geboortedorp keuzes maken onder druk van zijn omgeving, ook Kalifa stak illegaal de grens over.

Ook in eerdere korte films blijft de regisseur dicht bij zijn Koerdische wortels. Een opvallend voorbeeld hiervan is zijn voorlaatste film Bad Hunter (2013), die ook gaat over eerwraak. De filmmaker snijdt hiermee een maatschappelijk beladen thema aan. Ook in Nederland vinden er jaarlijks honderden aan gewraakte eer gerelateerde geweldsincidenten plaats, waarvan de meeste gelukkig zonder dodelijke afloop. Kalifa neemt subtiel een maatschappelijke stelling in. Nooit legt hij zijn mening er te dik bovenop.  Mede hierdoor weten alle acteurs hun karakter geloofwaardig neer te zetten. Dit geeft de film een constante spanning die pas aan het einde tot uitbarsting komt.

Zagros

Sombere wereld
Het speelfilmdebuut van Kalifa is meer dan een verhaal over de gespannen verhouding tussen oude tradities en de moderne wereld. Hij laat ook de illegale reis naar het westen en de sombere wereld van migranten zien. De beelden van Turkije zijn groen en zonnig, die van Brussel zijn grijs en donker.

De Koerdisch-Belgische regisseur laat zien dat hij een verhaal kan vertellen, oog heeft voor sfeer zonder overdadig te worden en het beste uit acteurs weet te halen. Als hij dit niveau kan vasthouden in volgende films kan hij uitgroeien tot een van de betere regisseurs van onze zuiderburen.
 

24 juni 2018

 
MEER RECENSIES

Aus dem Nichts

Posted on

****

recensie Aus dem Nichts

Een oog om een oog, een tand om een tand?

door Ries Jacobs

‘Living well is the best revenge.’ Deze uitspraak van de zestiende-eeuwse Welshman George Herbert is nog steeds actueel. Maar kun je nog wel goed leven als je echtgenoot en zoon door een aanslag om het leven komen? Regisseur Fatih Akin brengt dit drama in beeld. 

Katja verliest haar man Nuri en zoon Rocco bij een aanslag. De twee racistisch gemotiveerde verdachten hebben het gemunt op Nuri, een Duitser van Koerdische afkomst. Ze worden opgepakt en het proces gaat van start, maar de weg naar gerechtigheid blijkt lang en zwaar.

Aus dem Nichts

Spijkerbom
De film volgt Katja die het wegvallen van haar gezin een plaats probeert te geven. Volgens Akin wilde de in Duitsland geboren Hollywoodster Diane Kruger, bekend van onder andere Troy en Inglourious Basterds, dolgraag een keer met hem samenwerken. De samenwerking pakt goed uit. Krugers vertolking van Katja is intens, maar geloofwaardig.  Een even indrukwekkende rol zet de Oostenrijker Johannes Krisch neer. Hij speelt Haberbeck, de geslepen advocaat die de verdediging van de verdachten op zich neemt.

Haberbeck zaait twijfel en weet zo het proces naar zijn hand te zetten. In de garage van één van de verdachten heeft de politie alle ingrediënten voor een spijkerbom gevonden. De doortrapte jurist stelt dat meerdere mensen wellicht toegang tot de garage hebben, want onder een steen bij de ingang van de garage heeft de verdachte een sleutel verstopt. ‘Also draußen vor der Tür’, verduidelijk de advocaat.

Deze referentie aan het gelijknamige toneelstuk van Wolfgang Borchert is treffend. Net als  hoofdpersoon Beckmann in ‘Draußen vor der Tür’ staat Katja buiten de samenleving. Haar gezin is dood, haar schoonouders nemen haar de dood van hun kleinzoon kwalijk en Katja raakt steeds meer vervreemd van haar ouders en haar beste vriendin. Niemand kan Katja helpen om de leegte in haar leven een plaats te geven.

Anders Breivik
Racisme, onrecht en de positie van Turkse migranten in de Duitse samenleving zijn de centrale thema’s in Aus dem Nichts. Deze onderwerpen komen vaak terug in de films van Akin (o.a. Gegen die Wand en Soul Kitchen). De in Hamburg geboren regisseur schrijft het script voor zijn films vaak zelf en blijft hierbij meestal dicht bij zijn Turkse wortels.

Ook voor deze film schreef Akin het script, een verhaal dat als je er over nadenkt verontrustend realistisch is. Op 22 juli 2016, precies vijf jaar na de terreurdaad van Anders Breivik in Noorwegen, schoot een tiener met nazisympathieën in München negen mensen dood. We verwachten terreur vaak vanuit een andere hoek, maar ook een rechts-extremistische aanslag ligt altijd op de loer.

Onverwacht slotstuk
Hoever wil je gaan in je queeste naar rechtvaardigheid? In ruim anderhalf uur worden de aanslag, het rouwproces en de rechtszaak erdoorheen gejaagd om uit te monden in een onverwacht slotstuk. Akin houdt de vaart in de film waardoor deze geen moment verveelt. Niet voor niets won hij dit jaar de Golden Globe en was het de afvaardiging van Duitsland voor de Oscars. Met een soms kil aandoend realisme brengt Aus dem Nichts een van de problemen van de westerse samenleving in beeld.
 

25 maart 2018

 
MEER RECENSIES

Last Fight, The

Posted on

****

recensie The Last Fight

Verslaafd aan vechtsport

door Ries Jacobs

Vechtsporter Marloes Coenen staat aan de wereldtop. Ze is halverwege de dertig en weet dat ze nog maar enkele gevechten in zich heeft voordat ze moet stoppen met het beoefenen van haar passie. “Vechten is zo puur, wie ben ik als ik stop met de sport?”

Loodzware trainingen, bloemkooloren en sessies bij een energetisch therapeut, alles heeft ze ervoor over om dat ene doel te behalen: de overwinning. Coenen beoefent Mixed Martial Arts (MMA), een vechtsport waarin verschillende disciplines met elkaar gecombineerd worden. In Nederland staat deze sport ook bekend als kooivechten.

The Last Fight

Documentairemaker Victor Vroegindeweij volgt haar gedurende de laatste jaren van haar carrière. Hij legt vast hoe Coenen traint en zich mentaal voorbereid op de gevechten, hoe ze terugkijkt op haar carrière en worstelt met de wetenschap dat die carrière eindig is. We zien geen terminatorachtige vechtmachine, maar een intelligente vrouw die de laatste jaren haar loopbaan zorgvuldig vormgeeft. Ondanks twijfels over de toekomst werkt Coenen gedisciplineerd toe naar haar laatste gevecht.

De documentaire is voorzien van een prachtig diepe en tegelijk rauwe voice-over die op filosofische wijze de essentie van de vechtsport belicht. Dit is de stem van acteur Bruce Dern, tweemaal genomineerd voor een Oscar (in 1979 voor Coming Home en in 2014 voor Nebraska) en bij het jonge publiek vooral bekend vanwege zijn rollen in Django Unchained en The Hateful Eight.

Zingeving
Vroegindeweij werkte eerder al met Coenen samen. De korte documentaire Tiny Love uit 2013 gaat over een gevecht van Coenen in Tokio. Langere documentaires van hem zijn Mattheus en Ik (2013) over evangelist Mattheus van der Steen en Gaandeweg (2008) over zijn dichtende vader Rien, die terugkijkt op zijn leven. In deze films staat de zoektocht naar zingeving centraal.

Ook The Last Fight gaat in essentie niet over MMA, maar over de vraag hoe Coenen haar leven vormgeeft op een manier die voor haar zinvol is. “Ik heb heel veel opgegeven”, zegt Coenen als ze haar leven vergelijkt met dat van andere mensen. “Zij hebben mooie huizen, gaan een paar keer per jaar op vakantie en hebben kinderen. De klok begint nu wel te tikken.” Dit soort zelfreflectie uit ze vaker. Heb ik voorheen de juiste keuzes gemaakt? Wat doe ik na mijn professionele carrière? Kan ik nog kinderen krijgen of heb ik hiervoor teveel van mijn lichaam gevraagd? Vragen die Coenen zichzelf stelt, maar waar ieder mens mee te maken krijgt.

The Last Fight

Spiegel
Het leven van Coenen en Roemer Trompert, die zowel haar partner als haar trainer is, staat volledig in het teken van haar sport. Zij hebben een andere keuze gemaakt dan de meeste mensen door niet te gaan voor de mooie koopwoning en de zekerheid van een vast contract. Hun enige zekerheid is onzekerheid.

Vroegindeweij geeft de twee een podium en houdt daarmee ook de kijker een spiegel voor. Doet de kijker wel echt wat hij het liefst wil? Heeft hij in het verleden wel de juiste keuzes gemaakt? De introspectieve beschouwingen van Coenen maken dat de toeschouwer bijna niet anders kan dan naar zichzelf kijken. De welhaast levensbeschouwelijke vragen die de film stelt, gecombineerd met  keiharde actie tijdens trainingen en wedstrijden en de raspende stem van Dern, maken van The Last Fight een documentaire maken die tot het laatste moment boeit.
 

5 februari 2018

 
MEER RECENSIES

Marquis de Wavrin, Le

Posted on

***

recensie Le Marquis de Wavrin

Eendimensionale avonturier

door Ries Jacobs

De Engelse ontdekkingsreiziger Robert Scott vond in Antarctica de dood, werd postuum gebombardeerd tot held en kreeg een plaats in de wereldgeschiedenis. De Belg Robert de Wavrin legde inheemse volkeren vast op film en in boeken, leverde een bijdrage aan de wetenschap en werd nagenoeg vergeten. Le Marquis de Wavrin is een eerbetoon aan deze ontdekkingsreiziger.

In 1913 betrapt Robert Marquis de Wavrin de Villers-au-Tertre twee kinderen die op zijn landgoed noten stelen. Hij schiet zijn geweer leeg op de kinderen, die het maar net overleven. Om een celstraf te ontlopen vlucht hij naar Nederland, om daar op de boot naar Buenos Aires te stappen. Dit is het begin van het Zuid-Amerikaanse avontuur van de jonge Belgische edelman.

Le Marquis de Wavrin

Zijn drie reizen naar Zuid-Amerika, tussen 1913 en 1937, leveren vier films op. De bekendste verschijnt in 1931 in de bioscoop. Au pays du scalp (In het land van de scalp) brengt onder andere Amazone-indianen en de toen net ontdekte Incastad Machu Pichu naar de Europese bioscopen. Daarnaast schrijft hij boeken en artikelen en verzamelt hij waardevolle objecten die nu nog in musea te zien zijn.

‘Eerlijk, ongewapend en kwetsbaar’
Archivaris Grace Winter heeft uit het filmmateriaal van het Koninklijk Belgisch Filmarchief de documentaire Le Marquis de Wavrin, du manoir à la jungle samengesteld. Hierbij kreeg ze hulp van editor Luc Plantier. Stiekem hoopt ze dat deze film de nalatenschap van De Wavrin uit de vergetelheid zal halen.

De documentaire toont ons dat de markies zijn tijd ver vooruit was. ‘Mijn echte huis was de jungle. De indianen werden mijn broeders. Ik benaderde ze altijd als een vriend. Eerlijk, ongewapend en kwetsbaar.’ Zijn oprechte interesse in andere culturen was in die tijd een uitzondering. Veel van zijn tijdgenoten zagen de overzeese gebieden als commerciële wingewesten en hun inwoners als wilden.

Koppensnellers
Een reis van het landhuis (le manoir) naar de jungle, dat is wat de titel van de film suggereert. Winter en Plantier blijven oppervlakkig over de markies en zijn reizen. Wat voor persoon was hij? Wat voedde zijn hang naar avontuur? Is het zaadje hiervoor al in zijn jeugd geplant of is de avonturier De Wavrin bij toeval geboren nadat hij in 1913 besloot de boot naar Argentinië te nemen? Verder dan een zijdelingse opmerking dat de markies er al in zijn jeugd van droomde om Europa te verlaten komen de documentairemakers niet.

Le Marquis de Wavrin

Ook op de plaats van De Wavrin in de geschiedenis gaan de documentairemakers nauwelijks in. Wat heeft hij bijgedragen aan de westerse bekendheid met en acceptatie van andere culturen? Hoe werden zijn films ontvangen in Europa? De documentaire zegt hier niets over, behalve dat de bioscoopgangers voor het eerst beelden van Zuid-Amerikaanse indianen en koppensnellers zagen.

Robert Marquis de Wavrin heeft een grote bijdrage geleverd aan de wetenschap en de Belgische cinema. Hij verdient het om niet vergeten te worden. De documentaire haalt de markies uit de vergetelheid, maar is tegelijkertijd niets meer dan een chronologische weergave van zijn leven, doorspekt met beelden uit zijn films. Mooie beelden, maar de avontuurlijke markies blijft toch een eendimensionaal figuur..
 

27 januari 2017

 
MEER RECENSIES

Rode ziel, De

Posted on

****

recensie De rode ziel

De keerzijde van de vrijheid

door Ries Jacobs

Is Joseph Stalin een held of een moordenaar? En hoe is het mogelijk dat hierover in Rusland nog steeds zoveel discussie is? Jessica Gorter portretteert in De rode ziel het huidige Rusland, dat meer dan ooit worstelt met de erfenis van Stalin.

Al vroeg in de documentaire zijn we getuige van een debat op de Russische televisie. ‘Eind jaren ’80 was Stalin volgens acht procent van de bevolking een groot man’, zegt de presentator. ‘Nu is dat tweeënvijftig procent.’ Anatoli Razoemov is onderzoeker van de Russische bibliotheek en zit als deskundige in de studio. Hij zegt dat tijdens het bewind van Stalin miljoenen mensen zijn verdwenen. ‘Apekool, u praat onzin’, reageert zijn communistische opponent vanaf de andere kant van de tafel.

De rode ziel

Deze scène laat zien hoe het de Russen nog altijd niet lukt om als land een gemeenschappelijk standpunt te vormen over de daden van Ioseb Jughashvili, beter bekend als Stalin. Nadat hij op 14 november 1927 zijn voormalige politieke rivaal Trotski royeert als lid van de communistische partij, kan hij beginnen aan de realisatie van zijn plannen. Hij collectiviseert de landbouw en stampt in een razend tempo de industrie uit de grond. Dit alles gaat gepaard met de onderdrukking van iedereen die hem in de weg staat. Vooral de jaren tussen 1934 en 1938 zijn bloederig. Deze episode in de Russische geschiedenis staat nu bekend als De Grote Terreur.

Geen oordeel
In De rode ziel komen zowel bewonderaars als critici van Stalin aan het woord. Igor legt bloemen bij een Stalinmonument. Volgens hem was het leven in de Sovjetdagen beter. ‘Het was toen volkomen veilig. Criminaliteit was vrijwel afwezig.’ Samen met andere Stalinaanhangers loopt hij in een stoet door de regenachtige straten van Moskou. Verderop in de film zegt hij: ‘Iedereen was eerlijk, open en fatsoenlijk. De mensen deelden graag met je.’

Elizaveta zit in haar appartement in Sint-Petersburg. Het uitzicht bestaat uit grijze flatbouwen. Ze vertelt over de avond dat militairen haar ouderlijke huis binnenvielen en haar vader en moeder meenamen. Ze heeft haar ouders nooit meer gezien.

Jessica Gorter legt de mensen en hun verhalen vast zonder gebruik te maken van een voice-over. Ze geeft geen mening, maar laat ons slechts zien hoe de Russen worstelen met de nalatenschap van Stalin. De rode ziel geeft daardoor een goed beeld van één van de moeilijkste vraagstukken van de hedendaagse Russische samenleving. In een tijd waarin veel berichtgeving uit Rusland gekleurd is, velt Gorter geen oordeel.

De rode ziel

Perestrojka
In 1990 kwam Gorter voor het eerst in Leningrad. Ze werd gegrepen door wat ze zag in het land dat zich na de val van Het IJzeren Gordijn opnieuw moest uitvinden. Ze regisseerde twee documentaires over de stad die inmiddels weer Sint-Petersburg heette, waaronder in 2011 het prijswinnende 900 Dagen over de belegering van de stad in de Tweede Wereldoorlog.

De rode ziel is een mooie nieuwe ontwikkeling van haar oeuvre. Gorter portretteert een samenleving die niet goed om weet te gaan met de na de perestrojka verworven vrijheid en daardoor ook haar geschiedenis geen plaats kan geven. De vraag waarom Stalin tegenwoordig zo populair is in Rusland stelt ze niet, maar ze beantwoordt hem wel.
 

20 november 2017

 
MEER RECENSIES