LIFF 2019 – Deel 3 (slot):
Van absurde humor tot tranentrekker

door Suzan Groothuis

Het Leiden International Film Festival (LIFF) bood elf dagen lang een breed scala aan films. Een vooruitblik op films die we binnenkort in de bioscoop kunnen verwachten.

Deerskin – Het enige jasje ter wereld
Na Reality en het vorig jaar op LIFF vertoonde Au Poste! is de Franse regisseur Quentin Dupieux terug met Deerskin. Net als zijn voorgangers gestoken in een droge, absurdistische stijl.

De film verhaalt over Georges, een man die geobsedeerd is door zijn net aangeschafte 100% hertenleren jasje. Zijn relatie is gestrand en Georges besluit zich samen met zijn jasje terug te trekken in een rustige omgeving. Op zijn hotelkamer heeft het jasje – compleet met franjes –  een prominente plek en praat Georges ertegen. Hij doet een belofte: hij zal de enige persoon zijn op de wereld die een jack draagt.

Dupieux volgt Georges in het streven naar dit bizarre doel. Steevast gestoken in zijn hertenleren jasje doet hij zich voor als filmmaker en vraagt mensen hun jas in de kofferbak van zijn auto te doen. Daarbij moeten ze zweren nooit meer een jas te dragen. Onderwijl bewerkt de jonge barvrouw Denise (Adèle Haenel: Portrait de la jeune fille en feu), die het liefst in de montagekamer zou willen werken, Georges’ filmpjes. Hij bedenkt ondertussen van alles om aan geld te komen, om zijn hertenleren outfit te perfectioneren.

Met Deerskin slaagt Dupieux opnieuw in het creëren van een maffe wereld in een realistische setting. Hij hoeft daarvoor niet veel uit de kast te trekken, behalve een origineel scenario en acteurs die in zijn vreemde wereld passen. Jean Dujardin, die we kennen uit The Artist, is perfect gecast als de arrogante Georges, die letterlijk over lijken gaat om zijn doel te bereiken. Verder zijn er vervreemdende shots, zoals de camera die lang en ongemakkelijk inzoomt op het  hertenleren jasje dat stoer over een dressboy hangt. Het wekt de suggestie dat het jasje een duistere ziel heeft. Met Deerskin flikt Dupieux het opnieuw: een wonderlijke kijkervaring, die zich laat omschrijven als een absurdistische komedie met een bloederig randje.

The Peanut Butter Falcon – Avontuurlijke queeste
Van Frankrijk gaan we naar Alabama in de Verenigde Staten. Daar maakt krabvisser Tyler (Shia LaBeouf: American Honey) het zich moeilijk door fuiken van anderen te stelen. Na een confrontatie is hij genoodzaakt te vluchten, niet wetende dat iemand zich schuilhoudt op zijn boot. Zak (Zack Gottsagen), een jonge man met het Syndroom van Down, is net ontsnapt uit het verzorgingshuis waar hij verblijft. Hij jaagt zijn grote droom na: in de voetsporen treden van zijn idool, worstelaar The Salt Water Redneck.

Ondertussen doet Eleanor (Dakota Johnson: Suspiria), de begeleidster van Zak, verwoede pogingen hem terug te vinden. Wanneer ze Tyler toevallig tegenkomt bij een benzinestation, houdt ze hem een foto van Zak voor. Op dat moment besluit Tyler Zak op sleeptouw te nemen en hem te helpen met het verwezenlijken van zijn droom.

Wat dan volgt is een onwaarschijnlijke buddy-movie, waarbij Tyler en Zak steeds dichter naar elkaar toe groeien. De avontuurlijke Tyler leert Zak dat niets onmogelijk is. Eleanor blijft in de tussentijd haar zoektocht naar Zak voortzetten, niet wetende dat Tyler hem onder zijn hoede neemt.

The Peanut Butter Falcon is een typische publiekslieveling: tussen twee outsiders, die allebei een geschiedenis hebben, ontstaat een wonderlijke vriendschap. Regisseurs Tyler Nilson en Michael Schwartz zorgen voor een goede balans tussen tragiek en komedie, waarbij ze het rauwe randje en de spreekwoordelijke middelvinger niet schuwen. De avonturen die Tyler en Zak meemaken, zijn uitdagend en wild, maar zeggen tegelijkertijd iets over jezelf kunnen en mogen zijn. Onconventionele feelgood met een overtuigende, hartverwarmende cast. 

Brittany Runs a Marathon – Afvalrace
Van Alabama gaan we naar New York, waar we de zwaarlijvige Brittany (Jillian Bell) volgen in haar strijd om af te vallen. Brittany leidt een leven van uitgaan en lol maken, waarbij ze zelf altijd de grappigste is. Maar ondertussen krijgt ze maar weinig grip op haar leven en vliegen de kilo’s eraan.

Omdat de sportschool te duur is, besluit Brittany te gaan hardlopen. Ze improviseert een outfit en begeeft zich op de drukke New Yorkse straten, waar hardlopen op nauwe trottoirs met veel mensen nog een heel ding is. De discipline neemt gaandeweg toe, maar Brittany krijgt weinig support van haar arrogante huisgenoot en vriendin Gretchen, wiens leven bestaat uit haar likes op Facebook bijhouden. Hoe beter Brittany eruit ziet, hoe groter de spanning in hun vriendschap wordt. Gretchen ziet Brittany liever dik.

Support is er wel van Brittany’s buurvrouw Catherine, die ogenschijnlijk succesvol is maar moet dealen met een vechtscheiding. Zij motiveert Brittany voor deelname aan een hardloopgroep en na een weifelende start besluit Brittany zich zelfs op te geven voor de New York City Marathon. De aanloop hier naartoe gaat gepaard met allerlei omstandigheden waarbij de motivatie dan weer groeit en dan weer afneemt. 

Brittany Runs a Marathon is een gevatte komedie over een vrouw die op zoek gaat naar zichzelf. Ze komt flink wat struikelblokken tegen, waarbij het grootste haar zelfbeeld blijkt. Paul Downs Colaizzo’s debuut geeft een blik op zwaarlijvig zijn in een maatschappij die draait om uiterlijk. Hoewel de moraal niet ontbreekt, ligt die er gelukkig nergens te dik bovenop en blijft de film goed in balans. Dan weer grappig, dan weer pijnlijk en dan weer bijtend, volgen we het wel en wee van Brittany (gebaseerd op een waargebeurd verhaal), die bewijst dat doorzettingsvermogen tot grootse prestaties leidt.

The Friend – Vriendschap door dik en dun
Ook gebaseerd op een waargebeurd verhaal is The Friend van Gabriela Cowperthwaite. Nicole Teague (weer een rol van Dakota Johnson) is gediagnosticeerd met terminale kanker. Een schrijnende situatie, want Nicole is veel te jong om het leven te verlaten. Nog zes maanden heeft ze, en samen met haar man Matt (Casey Affleck: Light of my Life) en beste vriend Dane (Jason Segel) maakt ze een bucketlist hoe die laatste periode in te gaan.

Om Nicole in haar laatste levensfase te ondersteunen, besluit Dane bij het stel en hun twee opgroeiende dochters in te trekken. Hij zet daarvoor zijn eigen leven op pauze. Middels sprongen in tijd (dan weer voor, dan weer na de diagnose) laat Cowperthwaite, bekend als regisseur van de documentaire Blackfish, zien hoe de drie zich tot elkaar verhouden.

Natuurlijk stevent de film af op de onvermijdelijke afloop (zakdoekjes mee!), zonder dat het melodrama er teveel bovenop ligt. Jason Segel (Forgetting Sarah Marshall) breekt als sullige “bro” letterlijk het ijs. Hij is de lieve, zorgzame vriend die het als vanzelfsprekend neemt om er voor zijn beste vriendin te zijn. Ondertussen zien we genoeg vrienden, die beweren er voor Nicole te zijn, in de moeilijkste fase uit haar leven wegglippen.

The Friend ontroert met die zorgzaamheid uit onverwachte hoek. Tegelijkertijd toont Cowperthwaite ook hoezeer een jong leven, dat eindig is, alles en iedereen ontregelt en sloopt. Een oprechte “cancer weepy”, waarbij het een prestatie is als je de ogen drooghoudt.

12 november 2019

LIFF 2019 – Deel 1
LIFF 2019 – Deel 2

MEER FILMFESTIVAL

LIFF 2019 – Deel 2:
Van knotsgek tot raadselachtig

door Suzan Groothuis

Elf dagen lang is het Leids International Film Festival dit jaar. Van premièrefilms tot de knotsgekke vertoningen in het programmaonderdeel Bonkers. Er is genoeg te halen, want volop keuze. We gingen er eens goed voor zitten en deden ons tegoed aan vervreemde suburbia, Hitler als imaginair vriendje, een scrabble-fanaat met issues en een uiterst discutabele doodsoorzaak. 

Vivarium – Nieuwbouw in de loop
Jong stel Gemma en Tom (Imogen Poots en Jesse Eisenberg, ook samen te zien in het geprogrammeerde en minder sterke The Art Of Self-Defense) stappen in Vivarium een makelaarskantoor in. Zomaar, om even rond te neuzen, nieuwsgierig naar wat hun droomhuis zou kunnen zijn. De ontvangst door de dienstdoende makelaar is op z’n zachtst gezegd vreemd. Hij geeft hen een nare kriebel in de buik, maar het woningproject is interessant. Een kijkje nemen kan geen kwaad, toch?

Het unheimische gevoel in het contact met de makelaar wordt versterkt wanneer de drie de labyrint-achtige nieuwbouwwijk ter bezichtiging in rijden. Alle huizen zijn identiek, perfect gevormde wolkjes hangen in de strakblauwe lucht, die niet lijkt te ademen. Een voorteken dat wat je ziet, niet is wat het lijkt.

Binnen in woning nummer 9 is alles ook perfect op orde, met een compleet ingerichte kinderkamer. Het is er vooral steriel, zonder sfeer of charme. En wanneer de makelaar plots is verdwenen, zijn Gemma en Tom aan zichzelf overgeleverd. Ze besluiten de woning en de nieuwbouwwijk te laten voor wat het is en vertrekken. Maar dat laatste is juist wat niet lukt: hoe ze ook rijden, ze komen steeds weer uit bij nummer 9. Alle pogingen die daarna volgen om de wijk uit te raken, lopen op niets uit. Tom en Gemma lijken de enige bewoners en krijgen, of alles niet al vreemd genoeg is, ook nog eens een baby in een doos cadeau. 

Vivarium is van de hand van regisseur Lorcan Finnegan, die debuteerde met horrordrama Without Name. Vivarium is zijn trefzekere tweede. De film schippert tussen thriller, horror en drama en doet met zijn thematiek van herhaling (gevangen in een loop) denken aan films als Triangle of The Endless. Daarbij ontbreekt ook het absurdistische en duistere randje, zoals in films van grootmeester David Lynch, niet. Stilistisch strak vormgegeven imponeert de film met een raadselachtige verhaallijn, waarin onderliggend kritiek is op de perfecte samenleving in de vorm van onpersoonlijke suburbs en technologie die alles overneemt. Af en toe zakt het tempo wat in, maar Finnegan levert een film die op zijn minst intrigeert.

Jojo Rabbit – Heil Imaginair Vriendje!
Hiernaar was het uitkijken, de nieuwe film van knotsgekke Nieuw-Zeelander Taika Waititi. Waititi kennen we van serie Flight of the Conchords, vampierfilm What We Do in the Shadows en superheldenfilm Thor: Ragnarok. In 2016 sierde zijn Hunt for the Wilderpeople nog het LIFF-doek waarin een rebelse jongen en zijn pleegvader de Nieuw-Zeelandse wildernis intrekken, met allerlei onvoorziene avonturen tot gevolg. Waititi’s kracht ligt in het versmelten van melige, gevatte humor (schurend tegen het controversiële) en een moraal. Zo ook weer in Jojo Rabbit. 

In de film volgen we de jonge Jojo, die overtuigd Hitlerjugend is. Zijn beste vriend is Hitler zelf (een rol van Waititi), maar dan in Jojo’s verbeelding. Na een ongeluk met een granaat is Jojo voor zijn leven gekerfd en moet hij klusjes doen voor de gedegradeerde Captain Klenzendorf (Sam Rockwell). Toch blijft Jojo trouw aan het Hitler-ideaal en moet hij van Joden niets hebben. En dan komt hij plots tot de ontdekking dat zijn moeder (een charmante Scarlett Johansson) de jonge Joodse vrouw Elsa laat onderduiken in hun huis.

Vanaf dan komt het dramatische aspect meer op de voorgrond te staan. Eerst haat en nijd, ontstaat er vervolgens iets dat laveert tussen vriendschap en verliefdheid. Jojo raakt meer en meer bevangen door Elsa en zij probeert, net zoals zijn moeder, het goede in hem te zoeken. Jojo Rabbit bevat een aantal uiterst komische scènes, zeker wanneer de Australische Rebel Wilson als de sadistische Fraulein Rahm haar intrede doet. Ook zien we de Britse komiek Stephen Merchant als Gestapo-officier en Alfie Allen (Theon Greyjoy uit Game of Thrones) terug in de cast. Jojo Rabbit is een geslaagde komische satire, waarin het uiteindelijk draait om de zoektocht naar menselijkheid in een door haat gedragen maatschappij.

Sometimes Always Never – Leed van een scrabble-koning
Ook komisch met een moraal, maar dan in een droge stijl gegoten, is het Britse Sometimes Always Never. Bill Nighy (Love Actually) speelt Alan, die er met zijn zoon Peter (Sam Riley, Control) op uit gaat. Echt boteren wil het niet tussen de twee. Wanneer ze aankomen in hun mistroostig ogende B&B, wordt Alan door een ander stel uitgenodigd voor een spelletje scrabble. Hoewel hij zich wat dommig voordoet, blijkt Alan een meester met woorden.

Achteraf blijken Alan en het koppel voor hetzelfde doel te zijn gekomen: de identificatie van hun vermiste zoon. Die van Alan is lang geleden van huis gegaan, om nooit meer terug te komen. Iets dat Alan nooit verwerkt heeft. Peter moet het met lede ogen aanzien, want in de ogen van zijn vader haalt hij het niet bij de verloren zoon. Ze bekvechten zonder dat de echte pijnpunten benoemd worden. Terwijl de spanning tussen vader en zoon oploopt, probeert schoondochter Sue (Alice Lowe, Sightseers) de boel te lijmen door Alan welkom te heten in hun huis. Daar stort hij zich weer op zijn oude hobby scrabble.

Sometimes Always Never is het speelfilmdebuut van Carl Hunter. De decors ogen knullig, alsof ze zo uit vroeger tijden geplukt zijn. Neem de retro-ijswagen op de boulevard of het oubollige interieur van de B&B. Het scrabblespel ligt er te verstoffen, zeker in tijden waarin je spelletjes online op je mobiel of pc speelt. Alan voelt nog een binding met het ouderwetse speelbord, maar springt net zo makkelijk achter de computer van zijn kleinzoon. Het levert een grappige scène, waarin Alans kleinzoon moedeloos moet toezien dat zijn opa niet van zijn game-pc weg te trekken is.

Het verhaal, waarin we het wel en wee volgen van een vader en zoon die uit elkaar zijn gegroeid na een traumatische gebeurtenis, voltrekt zich op tragikomische wijze. Het scrabble-spel vormt hierin de rode draad, als zijnde een detective waarbij de wat voorspelbare clue zich geleidelijk aan ontvouwt. Een fijne, kleine film met Bill Nighy die als vaker droog en gevat is, maar ook onderliggend somber. En Riley de gefrustreerde zoon die niet van zijn vader krijgt wat hij zo hard nodig heeft: liefde en erkenning. 

The Death of Dick Long – Een raadselachtige dood
Over naar Alabama in de VS, waar vrienden Zeke en Earl hun vriend na een ongeluk achterlaten bij de eerste hulp. Dat alles gebeurt uiterst mysterieus: Zeke en Earl willen vooral niet gezien worden en leggen hun hevig bloedende vriend bij de entree neer. Hopen dat hij snel gevonden wordt. Als kijker vraag je je af, wat er in hemelsnaam gebeurd is.

In The Death of Dick Long werkt regisseur Daniel Scheinert, die we kennen van het bizarre Swiss Army Man (met Daniel Radcliffe als schetend lijk), op rustig tempo toe naar de ontknoping van een verrassende maar ook schokkende doodsoorzaak. Dick redt het namelijk niet en de politie tast met deze John Doe in het duister. Wie is hij, en wat is hem overkomen?

The Death of Dick Long ademt de sfeer van een film als Fargo, waarin een onhandige misdaad leidt tot verdere escalatie. We zien vooral Zeke worstelen met wat er gebeurd is en steeds dieper in de ellende zakken. Earl ziet het onverschillig toe. Net als in Fargo bijt een vrouwelijke agent zich vast in de moordzaak en komt steeds dichter bij de bizarre waarheid.

Tot het moment dat de ware doodsoorzaak van Dick zich openbaart, houdt Scheinerts film de aandacht van de kijker vast. Maar daarna rommelt het: met een onvast scenario, waarin het vooral draait om een weinig overtuigend kat-en-muisspel tussen de politie en de schimmige Zeke en Earl, kabbelt The Death of Dick Long af op zijn onbestemde afloop. De spanning en suspense zijn er dan allang uit, en daarmee ook de interesse in het lot van de karig uitgediepte personages.

8 november 2019

LIFF 2019 – Deel 1
LIFF 2019 – Deel 3

MEER FILMFESTIVAL

LIFF 2018 deel 3 (slot):
Diversiteit is troef

door Suzan Groothuis

In dit laatste deel een blik op de diversiteit die het festival te bieden had: van een Poolse mozaïekfilm tot een bizarre en absurdistische ondervraging in het Franse Au Poste!, en twee films waarin religie een bepalende rol speelt. 

Panick Attack – mozaïekstructuur en onvermijdelijke confrontatie
In het Poolse Panick Attack spelen verschillende verhaallijnen, waarin gaandeweg de link tussen de personages zichtbaar wordt en de toon laveert tussen komisch en tragisch. In alle verhalen, die elkaar in korte scènes afwisselen, krijgen de personages te maken met een onverwachte situatie die zorgt voor paniek: zoals een koppel in een vliegtuig dat na heftige turbulentie ontdekt dat de praatgrage Oostenrijker naast hen wel heel erg stil is. Of twee ex-geliefden die elkaar weer treffen, zij in de stille hoop dat hun relatie een nieuwe kans krijgt, maar hij heeft haar iets anders te vertellen. En dan is er nog een jonge vrouw die doet alsof ze bij een bedrijf werkt, maar eigenlijk haar geld verdient door erotische diensten op een site aan te bieden. De onverwachte komst van vriendinnen vanwege de suïcide van haar ex-vriend brengen haar in een benarde situatie. De film is nog meer verhaallijnen en personages rijker, waarbij angst en ongemakkelijkheid op de voorgrond staan.

Panick Attack doet met zijn mozaïekstructuur wat denken aan het Spaanse Magical Girl, terwijl de film thematisch overeenkomsten heeft met het absurde Wild Tales, met extremen van menselijk handelen in geval van nood. Regisseur Pawel Maslona zet in eerste instantie een losse structuur neer, waarbinnen de personages geen directe link met elkaar hebben. Gaandeweg wordt duidelijk hoe de verhoudingen in elkaar steken en werkt de film toe naar een onvermijdelijke confrontatie. Die is nogal vergezocht, evenals de uitwerking van bepaalde verhaallijnen en de raakvlakken van de personages. Echt samenkomen wil het niet, wat maakt dat je als kijker met bepaalde vragen blijft zitten en de film wat onbevredigend werkt.

Toch laat Maslona zien potentie te hebben, waarbij vooral de scènes van de ex-geliefden en het koppel in het vliegtuig overtuigen. Hier zien we een geslaagde mix van ongemakkelijk, ironisch en dramatisch, waarbij de regisseur toont hoe je wereld naar aanleiding van een onverwachte situatie ineens kan ontsporen.

Au poste! – vreemde wendingen in beperkte setting
Au poste! kenmerkt zich door een absurdistische toon. Niet gek als je weet dat de film van de hand is van Quentin Dupieux, die verantwoordelijk is voor Rubber (waarin een moordende autoband de hoofdrol speelt) en Realité, een film die laveert tussen dromen, absurdisme en realiteit en waarin tijd een ontregelende rol heeft. In de openingsscène van Au poste! zien we een dirigent in alleen een onderbroek op een baal hooi een orkest aansturen in een weiland. Al snel wordt hij opgejaagd door de politie. Welkom in de wondere wereld van Dupieux!

Vervolgens zijn we in het politiebureau, waar we de dirigent nog eventjes geboeid terugzien. Hij is echter niet de persoon om wie het draait, want er is een ondervraging naar aanleiding van een moord. Rechercheur Buron (Benoît Poelvoorde) zit met zijn typemachine tegenover verdachte Fugain, die het lichaam heeft gevonden. Fugain heeft de moord gemeld, niet wetende dat hij voor verdacht zou worden aangezien. En dan wordt de kijker onderworpen aan de meest bizarre ondervraging ooit, waarbij Dupieux net als in Realité speelt met tijdsprongen en absurdisme de boventoon voert. De allesbehalve bureaucratische ondervraging krijgt de ene na de andere vreemde wending.

Au poste! speelt zich voornamelijk af op het bureau en is in zijn opzet minimaler dan Realité. Maar Dupieux zoekt binnen de beperkte setting steeds de grenzen op, door gedachten, dromen en gebeurtenissen te verbeelden. Het resultaat? Minder briljant dan het moeilijk te overtreffen Realité, maar zeker maf, vermakelijk en vindingrijk. Onmiskenbaar, Dupieux!

Apostasy – morele kwesties en de bepalende rol van religie
Van komisch en absurdistisch stappen we over naar serieus en gecontroleerd. Waar regisseurs Maslona en Dupieux spelen met structuur en tijd, is het kille Apostasy binnen vaste kaders uitgevoerd. Niet heel gek als je naar het thema kijkt, want in dit Britse speelfilmdebuut van Daniel Kokotajlo volgen we Jehova’s getuigen. Moeder Ivanna (Siobhan Finneran, Downton Abbey) leeft samen met haar dochters Luisa en Alex. Ze brengt hen de strenge richtlijnen van de Jehova’s getuigen bij.

Toch is er een kentering merkbaar bij de oudste, die zichzelf afvraagt hoe waar Jehova’s werkelijkheid is. Wanneer ze zwanger blijkt, wordt ze gedwongen te kiezen: leven volgens de wetten van Jehova’s getuigen of breken met haar familie en geloof. Vanaf dat moment komt er een breekbare spanning in het verhaal, waarin de strenge religie lijnrecht tegenover liefde en menselijkheid komt te staan.

Kokotajlo etaleert morele kwesties, zoals Alex’ worsteling met de bloedtransfusie die ze als kind onderging. Volgens Jehova’s getuigen een zondige daad. Het roept bij Alex de vraag op of ze wel een goede Jehova’s getuige is en of ze uiteindelijk een plek in de Nieuwe Wereld krijgt. Haar devotie is tegengesteld aan de rebellie van haar zus, die doordat zij zich niet aan de regels houdt, uit de gemeenschap wordt gezet.

Apostasy toont hoe een gezin door bepalende regels en wetten binnen religie verteerd wordt. Maar ondanks de dramatische gebeurtenissen – waaronder een onvoorziene wending in het verhaal – is het zoeken naar emotionele diepgang. Hoewel de spanning tussen moederliefde en de regels van het geloof voelbaar is, blijft de kilte overheersen. Geschoten in grauwe kleuren, de dialogen streng en devoot. Zelfs wanneer de grootste verschrikking die je als moeder kan overkomen zich aandient, klampt de ijzige Ivanna zich vast aan haar religieuze overtuigingen. Het geeft de kijker uiteindelijk een machteloos gevoel, waarbij religie het wint van het humane.

The Miseducation of Cameron Post – overtuigende coming of age
Het kille realisme van Apostasy vormt een contrast met het warmere en hoopvollere The Miseducation of Cameron Post. Overeenkomstig is de rol van religie, die bepaalt hoe mensen moeten leven. De jonge Cameron (Chloë Grace Moretz, bekend van Kick-Ass en Carrie) valt op meisjes en wanneer dit uitkomt bij haar streng religieuze tante, die de zorg voor Cameron draagt na het overlijden van haar ouders, wordt ze naar een Christelijk bekeringskamp gestuurd.

Daar moet Cameron onder de ijsberg kijken en ontdekken wat haar zondige daden veroorzaakte. Dat is lastig in een wereld waarin homoseksualiteit gelijk staat aan zonde en je moet meepraten met wat er van je verwacht wordt. Algauw vindt Cameron aansluiting bij twee tieners die proberen de regels en wetten van het kamp te omzeilen.

The Miseducation of Cameron Post is gebaseerd op het gelijknamige boek van Emily M. Danforth en is Desiree Akhavans tweede speelfilm. In 2014 verscheen haar debuut Appropriate Behaviour (2014) dat qua thematiek overlapt: de film handelt over een Iraans meisje dat worstelt met haar biseksualiteit.

Akhavan, zelf Iraans en biseksueel, laat in The Miseducation of Cameron Post op subtiele wijze zien hoe je jezelf kan zijn en blijven, ook al eist je omgeving iets anders. Chloë Grace Moretz oogt als Cameron introvert en onverschillig, maar maakt zichtbaar een verandering door. Die verkrijgt ze niet door onder de ijsberg te kijken, wat er door de leiding van het instituut zo in geramd wordt. Wanneer zich een drama heeft voltrokken, ontspoort de film niet in hysterie of een moreel opgelegde wijze les, maar zijn het de ingetogen woorden van Cameron die aan het denken zetten. Net zoals haar opmerking over hoe ze naar zichzelf en haar seksuele identiteit kijkt: “I don’t think of myself as a homosexual. I really don’t think of myself as anything.”
Laten we de stempels vergeten, en gewoon jezelf kunnen zijn. Coming of age in pure vorm.

13 november 2018

Preview LIFF 2018
Deel 1 LIFF 2018
Deel 2 LIFF 2018

 
MEER FILMFESTIVAL

LIFF 2018 deel 2:
Verkenning van nieuwe Amerikaanse cinema

door Suzan Groothuis

Het Leiden International Film Festival (LIFF) is volop bezig en is er ruim baan voor films uit de VS. De meeste maken deel uit van het American Indie-programma, maar voor innovatieve en grensverleggende cinema is er een apart programma: Bonkers.

Sorry to Bother You – knotsgek en maatschappijkritisch
Als je van onvoorspelbaar en bizar houdt, dan is Sorry to Bother You (onderdeel van Bonkers) van regisseur Boots Riley een must see. Cassius is een soort van loser. Hij woont in de garage van zijn oom en heeft al maanden geen huur betaald. Zijn vriendin Detroit (Tessa Thompson, Dear White People) is kunstenares en doet gekke dingen met oorbellen. Maatschappijkritische teksten bungelen in grote letters aan haar oren.

Maar dan wordt het ook tijd voor Cassius om iets uit te voeren, want zijn oom zit in geldnood. Noodgedwongen solliciteert hij bij een telemarketingbedrijf, waar de hogere regionen pas toegankelijk zijn als je “power caller” bent. Lastig als je zwart bent en vooral aan welgestelde blanken moet verkopen. Tot een oude rot in het vak Cassius leert dat hij zijn “witte” stem moet gebruiken. Wedden dat Cassius verkoopt als hij als een blanke klinkt?

Sorry to Bother You ontvouwt zich vanaf dat moment tot knotsgekke komedie, maar dan wel een die politiek en maatschappijkritisch is. De consumptiemaatschappij, de zucht naar macht, de positie van blank tegenover zwart en de hardwerkende onderlaag van de samenwerking versus de rijke top, om maar wat te noemen. De film refereert onmiskenbaar aan werk van Spike Jonze en Michel Gondry, gemixt met Jordan Peeles Get Out. De eerste helft is het sterkst, waarin realiteit en vervreemding lekker tegen elkaar aan schuren. Richting einde krijgen we een wel heel bizarre wending en is Sorry to Bother You wat langdradig. Maar, vooralsnog, een filmmaker die zijn eigen stempel drukt.

American Animals – overval vanuit verschillende perspectieven
Nieuwsgierig maakt American Animals van Bart Layton. De regisseur debuteerde met het fantastische The Imposter, een grote IDFA-hit in 2012. Een docuthriller die speelt met perceptie, want wat is nu waar? Interviews met betrokkenen worden gecombineerd met nagespeelde scènes door acteurs, waarin de ene na de andere bizarre wending naar voren komt. Alles gegoten in donkere, gestileerde beelden. American Animals doet qua stijl en vorm erg denken aan zijn voorganger. Ditmaal volgt Layton vier studenten, die hun oog hebben laten vallen op een vermogende boekencollectie in de Transylvania University.

American Animals is net als The Imposter deels nagespeeld, afgewisseld met commentaar van de betrokkenen. We zien hoe twee studenten verleid worden door avontuur en besluiten de speciale collectie boeken van de universiteitsbibliotheek te overvallen. De speciale collectie is alleen toegankelijk op afspraak. Beveiliging is er niet, want de verzameling wordt gerund door een bibliothecaresse op leeftijd. Er ontstaat een plan voor een overval, waarbij nog twee studenten betrokken worden. Maar hoe dichterbij de uitvoering, hoe meer het plan gedoemd is te mislukken.

American Animals sleept de kijker van meet af aan mee in een onbestemd thrillerachtig avontuur, waarbij de soundtrack met onder andere The Doors, Donovan en Leonard Cohen de donkere sfeer ondersteunt. Het spel met perceptie is evenals in The Imposter aanwezig, want naar wiens waarheid zitten we nu te kijken? Uiteindelijk weten de betrokkenen het zelf ook niet meer: was het je eigen herinnering, of was het zoals de ander het je verteld heeft? In ieder geval levert het een indringend schouwspel, waarbij de spanning steeds meer wordt opgevoerd. Evan Peters (American Horror Story) en Barry Keoghan (The Killing of a Sacred Deer) zijn perfect gecast als twee outcasts die meer uit het leven willen halen dan oersaaie burgerlijkheid. Dan weer hilarisch, dan weer schrijnend toont Layton ons hoe een wilde en brute jongensdroom ten einde kwam.

Eighth Grade – invoelbare tienerangst
Van wilde studentenavonturen gaan we naar een onzeker meisje in de laatste klas van de lagere school. De toepasselijke titel Eighth Grade toont hoe de introverte Kayla zich voorbereidt op high school. Ze hoort niet bij de populaire meisjes van de klas en is duidelijk zoekende naar haar identiteit. Haar telefoon is haar metgezel, met wie ze opstaat en naar bed gaat. Dankzij YouTube heeft Kayla een medium gevonden om zichzelf te uiten. Ze publiceert filmpjes van zichzelf met wijze lessen over jezelf zijn. Maar op school en in het contact met haar vader sluit ze zich af en is ze de “quiet girl”.

Eighth Grade is het debuut van Bo Burnham en toont op integere wijze de worsteling van een meisje met zichzelf en de wereld om haar heen. Kayla, overtuigend gespeeld door Elsie Fisher, is zowel kwetsbaar als krachtig. In de YouTube-filmpjes heeft ze een boodschap, maar in het echte leven laat ze zichzelf niet horen. Ze is als een grijze muis, ongezien door haar omgeving. Haar vader heeft wel oog voor haar, maar dat is niet de aandacht die Kayla zoekt.

Burnham, die als tiener ook YouTube inzette om zijn onzekerheden van zich af te praten, geeft Kayla een platform om zichzelf te kunnen zijn en haar hoop en wensen vorm te kunnen geven. Hoewel er genoeg momenten zijn in Eighth Grade die Kayla’s zelfvertrouwen doen wankelen, zoals een ongemakkelijk verjaardagsfeest van een van de populaire meiden uit de klas, blijft zij als persoon overeind. Uiteindelijk werkt de film toe naar het vinden van evenwicht; vrede hebben met wie je bent en ook de ander nemen zoals die is. Een realistisch, soms pijnlijk en dan weer komisch portret van een tiener zoekend naar haar identiteit, waarbij Burnham de huidige tijdgeest met de bepalende rol die de sociale media hebben perfect weet te vangen.

4 november 2018

Preview LIFF 2018
Deel 1 LIFF 2018
Deel 3 LIFF 2018

 
MEER FILMFESTIVAL

Preview Leiden International Film Festival 2018

door Suzan Groothuis

Het Leiden International Film Festival (LIFF) komt er weer aan. De timing is goed, want het is fris buiten en de klok is dit weekend weer een uur teruggegaan. Met kou en donkerte is de bioscoop het perfecte toevluchtsoord en dan is er ook nog een filmprogramma om je vingers bij af te likken! InDeBioscoop is er zeker bij en geeft vast een voorproefje van wat je van 2 tot en met 11 november kan verwachten in onder andere Het Kijkhuis en Trianon.

LIFF trapt af met openingsfilm Eighth Grade, die deel uitmaakt van de American Indie Competition. Het regiedebuut van komiek Bo Burnham verhaalt over jeugd en het digitale tijdperk, en belooft dat je van de dertienjarige hoofdpersoon gaat houden.

American Indie Competition
En er zijn nog meer American Indies die de interesse wekken: bijvoorbeeld Thunder Road, waarin een grafrede zowel hilarisch als emotioneel is. De balans tussen grappig en drama is een lastige, maar regisseur Jim Cummings schijnt ‘m te hebben gevonden. Lachen met een traan dus.

Alex Ross Perry, wiens Listen Up Philip en Golden Exits eerder op LIFF te zien waren, komt met Her Smell met Elisabeth Moss (The Handmaid’s Tale) in de hoofdrol. Zijn films verhalen over twijfelende, weemoedige creatievelingen. Zo ook Moss, die de worstelende punkrocker Becky Something speelt, een naam die Andy Warhol zomaar had kunnen bedenken. Ditmaal geen Indie met een vrolijke noot, maar een intens, zelfdestructief portret.

Acteur Paul Dano (There Will Be Blood) doet met Wildlife ook mee in de American Indie Competition. Als regisseur ditmaal, met niet de minsten in de hoofdrol: Jake Gyllenhaal en Carey Mulligan. Hun zoon ziet toe hoe hun huwelijk uiteenvalt. Mulligans acteerprestaties zijn lovend ontvangen, evenals Dano’s regiedebuut, dat voor diverse filmfestivals geselecteerd is.

Nic-a-Thon
Maar LIFF heeft nog veel meer in petto: een late night-screening van Mandy bijvoorbeeld, met Nic Cage die verzeild raakt in een hallucinerende, bloederige wraakfilm. Wie ‘m gemist heeft in de bioscoop krijgt nog een kans om deze unieke film op het grote doek te zien. Van visionair filmmaker Panos Cosmatos, die de kijker onderdompelt in psychedelische kleuren en dito soundtrack. Een film die je moet ondergaan, zoveel is zeker.

Mandy is niet de enige film waarin Nic Cage schittert, want er is een heuse Nic-a-Thon. Nic himself maakte een selectie van zijn beste films. Wees er snel bij, want het gaat hard met de kaartjes. Er zijn namelijk genoeg mensen die willen genieten van Cage “losing his shit”!

Een film die ook nieuwsgierig maakt is Suspiria. Filmmaker Luca Guadagnino (Call Me By Your Name) waagde zich aan een remake, of, beter gezegd, een hommage. Zijn film is allesbehalve een kopie van het origineel van Argento. Verwacht net als zijn vorige films een visueel spektakel, met Tilda Swinton in maar liefst drie rollen!

Even geen zin in een speelfilm en toe aan meer realiteit? Dan is er het vervreemdende American Animals. Ga ‘m zien, want hij is van de maker van The Imposter, een van de beste documentaires van IDFA 2012. Ok, er zijn acteurs, die het bizarre verhaal van een overval naspelen. Maar ook de betrokkenen zelf komen aan het woord. Verzonnen en waargebeurd lopen door elkaar heen, want ieder heeft zo zijn eigen versie. Net als in The Imposter trefzeker, gestileerd en donker in beeld gebracht. Weten hoe de vork nu echt in de steel zit, is aan de kijker om te beoordelen.

Koning van het absurdisme
Als je nog meer in vertwijfeling wil worden gebracht, ga dan zeker naar Au Poste!. Hij is van de hand van de koning van het absurdisme, die ooit als Mr. Oizo een hit had met Flat Eric. Quentin Dupieux is na Rubber (hoofdpersoon: een moordende autoband) en het briljante Realité terug. Ditmaal zien we de meest bizarre ondervraging ooit. Met Benoît Poelvoorde, die als killer Ben in C’est arrivé pres de chez vous nog steeds in mijn geheugen gegrift staat.

Ook kan je een voorproefje nemen van de grotere publieksfilms die pas later in de bioscoop gaan draaien. Bohemian Rhapsody is een biopic over de charismatische voorman van Queen. Rami Malek, bekend van de serie Mr. Robot, gaat er voor en is Freddie Mercury. Van een hele andere orde is Lars Von Triers The House That Jack Built, waarin een creepy Matt Dillon in de huid kruipt van een seriemoordenaar. Reken maar op een film die choqueert, getuige een leegstromende zaal in Cannes.

Buiten al het aanbod van nieuwe independent – en publieksfilms, heb je als kijker ook nog kans om klassiekers op het grote doek te bewonderen. Zo passeren Hitchcock’s Vertigo, horrorklassieker Bride of Frankenstein en Butch Cassidy and the Sundance Kid de revue. En als je even bij wilt tanken, dan kan dan met een wijnproeverijtje tijdens speciale screenings van A Good Year en Lost In Translation. Kortom, met LIFF 2018 kan je alle filmische kanten op!

28 oktober 2018

MEER FILMFESTIVALS

Leiden International Film Festival (LIFF) 2017 Deel 4 (slot):
Gevarieerd en internationaal georiënteerd

door Suzan Groothuis

Tien dagen stond Leiden in het teken van cinema. In dit laatste deel van LIFF aandacht voor American Indie-deelnemer Brigsby Bear, over een jongen geobsedeerd door een serie met een beer. Becoming Bond is een vermakelijke documentaire over de man die eenmaal Bond speelde: de Australiër George Lazenby. Ruben Östlund verrast met zijn nieuwste film The Square, waarin een museumdirecteur na een publiciteitsstunt voor een nieuwe expositie in een existentiële crisis belandt. En dan zijn er nog de voorpremières On Body and Soul, Thelma en The Killing of a Sacred Deer.

Gevarieerd weer, het programma van LIFF 2017. En sterk internationaal georiënteerd, met films uit Thailand, Oost Europa, Scandinavië en de VS. Een festival waar je naast de grote voorpremières (Suburbicon, de het nieuwste verhaal van de Coen-broertjes) kan genieten van kleine pareltjes. Zoals het Hongaarse On Body and Soul,  over twee heel verschillende mensen die op een haast surreële manier tot elkaar komen. Een film die overtuigt met een origineel script, fijn acteerwerk, mooi geschoten camerawerk en die, bovenal, weet te raken. In december draait On Body and Soul in de Nederlandse bioscopen en wie hem niet gezien heeft in Leiden, moet zeker de kans grijpen de film in de koude wintermaand te gaan zien. Alleen al om de beelden van een sereen, prachtig winterlandschap, waarin twee herten elkaar vinden.

Thelma – doodse verleiding
Thelma van Joachim Trier (Oslo, August 31st, Louder Than Bombs) schiep hoge verwachtingen, maar stelt teleur. Dat ligt niet aan hoofdrolspeelster Eili Harboe, die de jonge, gekwelde Thelma sterk neerzet. Kort gezegd gaat het verhaal over studente Thelma, afkomstig uit een streng gelovig gezin. Het is wennen, het studentenleven vol verlokkingen. De verleidingen van alcohol en seks brengen stress met zich mee, wat zich uit in aanvallen die lijken op epilepsie. Maar gekunstelde verwijzingen naar het geloof maken duidelijk dat er meer en iets anders speelt.

Vergelijkingen met Brian de Palma’s Carrie liggen voor de hand, maar denk ook aan films als Requiem en Let The Right One In. Thelma opent sterk, maar houdt de spanning niet vast. De filosofische levensvragen, die in Triers eerdere films zo prominent aanwezig zijn en dwongen tot nadenken, blijven in Thelma achterwege. De film heeft pretenties, maar is uiteindelijk vlak en voorspelbaar. En doet niet wat de beelden te opzichtig willen: onder de huid kruipen. Thelma draait vanaf 7 december in de bioscoop.

The Killing of a Sacred Deer – gevonden evenwicht
Met The Killing of a Sacred Deer van de Griekse regisseur Yorgos Lanthimos kan het twee kanten op: een film die briljant begint, maar in zijn tweede helft verzandt, of een meesterwerk dat er langer in zit? Van een meesterwerk wil ik niet spreken, maar Lanthimos’ laatste is zijn meest evenwichtige. Alps en The Lobster hadden beiden het probleem over een geweldige eerste helft te beschikken en vervolgens in te zakken. Te vreemd, te absurd, te rommelig.

The Killing of a Sacred Deer houdt controle. De film, die handelt over een chirurg die een sinistere keuze moet maken, bouwt rustig op en werkt toe naar een suspense-volle thriller. Een moderne Sophie’s Choice gemengd met de naargeestigheid van Haneke. Met sterke rollen van Nicole Kidman, Colin Farrell en Barry Keoghan (Dunkirk) als onheilspellende tiener. Van wie we vast nog wel meer gaan horen. The Killing of a Sacred Deer draait vanaf 29 november in de bioscoop.

The Square – maar is het kunst?
Van een heel ander kaliber is The Square van Ruben Östlund. Een droge, satirische kijk op de hedendaagse samenleving. Een museum voor moderne kunst, onder leiding van directeur Christian, vormt het uitgangspunt. Het museum staat op het punt om een nieuwe expositie, met kunstwerk The Square als publiekstrekker, te onthullen.

The Square toont een inkijkje in de artistieke wereld, met die typische ongemakkelijkheid die ook in Östlunds eerdere films (Turist, Play) zo aanwezig is. Ondertussen stelt de regisseur van alles aan de kaak: de essentie van kunst, morele grenzen en gemeenschapszin. Met bijrollen van Elisabeth Moss (Mad Men, The Handmaid’s Tale) en Dominic West (The Wire). Verrassend, hilarisch en soms met het schaamrood op de kaken. Een film die dan weer stemt tot een lach en dan weer tot nadenken. Een mooie aanvulling op een inmiddels indrukwekkend oeuvre. The Square draait vanaf 9 november in de bioscoop.

Becoming Bond – eenmalige roem
En dan over naar Becoming Bond van Josh Greenbaum, waarin we terugblikken op het leven van George Lazenby. Wie? O ja, de man die maar één keer James Bond speelde, in het legendarische On Her Majesty’s Secret Service (ook vertoond op LIFF). Becoming Bond toont Lazenby in het hier en nu en laat hem vertellen over zijn leven. Met gevoel voor humor vertelt de Australiër hoe hij het schopte van autoverkoper tot Bond. En uiteindelijk een leven leidde van vrouwen, drugs en het grote geld. Toch wees Lazenby, ondanks het grote succes van On Her Majesty’s Secret Service, een miljoenencontract af. Uiteindelijk koos hij voor zijn eigen vrijheid, waar hij tot op heden geen spijt van heeft.

Lazenby’s leven wordt op gevatte en kleurrijke wijze nagespeeld door acteurs. Een heerlijke documentaire, een tikje over the top, net als de roerige perioden die Lazenby heeft meegemaakt. Een man die niet altijd goede keuzes maakte, maar wel bij zichzelf bleef en daarmee respect afdwingt. My name is Lazenby, George Lazenby!

Brigsby Bear – groot knuffelkind
En tot slot Brigsby Bear, een film uit de American Indie Competition die wedijverde met winnaar Menashe. Het is het speelfilmdebuut van Dave McCary, die als regisseur wat episoden van Epic Rap Battles Of History op zijn naam heeft staan. Brigsby Bear gaat over James, die samen met zijn ouders in een afgeschermde, afgelegen woning leeft. Hij vult zijn dagen met lessen die zijn ouders geven en het kijken naar de serie Brigsby Bear. Een favoriet van James. Niet alleen draagt hij steevast een Brigsby-shirt, ook zijn kamer is gevuld met Brigsby-prullaria. Wanneer de serie plots stopt, staat het leven van James op zijn kop. In een nieuwe fase in zijn leven is hij vastbesloten zijn lievelingsserie af te maken.

Brigsby Bear is een film met een hoog Me and Earl and the Dying Girl-gehalte. Een sympathieke, zij het wat zonderlinge hoofdpersoon (teveel verklappen over zijn achtergrond doen we maar niet) moet weer richting aan zijn leven geven. Brigsby Bear is innemend, maar werkt netjes en voorspelbaar  de kaders van de typische “indie”-film af. Denk aan creatieve decors, de rol van de outsider (hoewel James niet echt moeite hoeft te doen om bij de jonge hipsters te horen), de nodige humor en het nodige drama. Een leuk tussendoortje, maar meer toch echt niet. Brigsby Bear draait sinds 19 oktober in de bioscoop.
 

7 november 2017

DEEL 1 LIFF 2017
DEEL 2 LIFF 2017
DEEL 3 LIFF 2017

 
MEER FILMFESTIVAL