Categorie: NANDA

Wonder van Le Petit Prince, Het

Posted on

****
recensie Het wonder van Le Petit Prince

Vier vertalingen, vier verhalen 

door Nanda Aris

Le Petit Prince, geschreven door Antoine de Saint-Exupéry in 1943, is een van de meest vertaalde boeken ter wereld. Wat betekent het verhaal voor de vertalers, voor hun cultuur en hoe gaan ze om met de vertaling? 

De avonturen van de kleine prins zijn zelfs vertaald naar vergeten en bijna uitgestorven talen als het Tamazight in Noord-Afrika, het Sami in het noorden van Finland, het Tibetaans en het Nawat in El Salvador. In Het wonder van Le Petit Prince volgen we deze vier vertalingen.

Deze documentaire van Marjoleine Boonstra die in première ging op het IDFA afgelopen jaar, ontstond door een opdracht een film over vertalen te maken – en hoe prachtig is deze uitkomst van de opdracht. De vier vertalingen die we volgen zijn in verschillende uithoeken opgenomen, als lijkt het een aflevering van Floortje naar het einde van de wereld. 

Het wonder van Le petit prince

Woestijn
De film start met de mooie warme voice over van Johan Leysen, die in het Frans een stukje uit Le Petit Prince vertelt: de kleine prins belandt op aarde en komt een slang tegen. De kleine prins vraagt zich af of er wel mensen leven op deze planeet, maar het gebrek aan mensen komt doordat ze zich in de woestijn bevinden, zo antwoordt de slang. De muziek begeleidt het verhaal sprookjesachtig.

In de woestijn start ook het eerste verhaal, bij vertaler Lahbib Fouad in Marokko. Toen Fouad zes was ging hij naar school, waar zijn leraar Arabisch sprak. Tot die tijd had hij alleen het Berberse Tamazight, officieel de tweede taal van Marokko, gekend. Fouad besloot om het verhaal van de kleine prins te vertalen naar het Tamazight, zodat kinderen tegenwoordig ook na schooltijd in die taal kunnen lezen. Er waren woorden die moeilijk te vertalen bleken, zoals waterkraan, wat waterput werd.

Elk van de vier vertalingen kent zijn eigen herkenning in het verhaal van de kleine prins. Fouad ziet herkenning in het feit dat de kleine prins met dieren praat, iets dat niet ongewoon is binnen zijn cultuur.

Sneeuw
Voor de tweede vertaling reizen we af naar het koude besneeuwde grensgebied van Noorwegen en Finland, waar Kerttu Vuolab samen met haar moeder leeft. Zij vond troost in het verhaal van de kleine prins, nadat haar zus tragisch overleed, en zij op school gepest werd. Ze sprak geen Fins, maar alleen het Sami, waardoor ze zich geïsoleerd voelde op school. Ze vond herkenning in het verhaal dat volwassenen ongevoelig konden zijn en kinderen geen mening mochten hebben. De pijn en het verdriet zijn voelbaar wanneer de tranen over haar wangen rollen en ze het boekje haar grote vriend noemt.

Het wonder van Le petit prince

Bedreigd
Het derde en vierde verhaal hebben gemeen dat de taal bedreigd raakte en er van hogerhand bepaald werd dat de taal niet gesproken mocht worden. Zoals in El Salvador, waar drie oudere dames en vertaler Jorge Lemus het verhaal van de kleine prins vertalen naar het Nawat, de taal die de oorspronkelijke bewoners van El Salvador spraken. Na de komst van de Spanjaarden was het gevaarlijk om deze taal te spreken, er stond de doodstraf op. Lemus herkent El Salvador als de roos in het verhaal de kleine prins; een veeleisende bloem die de nodige aandacht nodig heeft.

Vrij
Voor het vierde verhaal reizen we niet af naar het land van herkomst, maar naar Parijs, waar de Tibetaanse Tashi Kyi en Noyontsang Lhamokyab in ballingschap leven. Kyi zou graag zoals de kleine prins vrij kunnen zijn, vrij om doelen te bereiken, en vrij om te gaan en staan waar ze wil.

Vier uiteenlopende verhalen van vertalers die allen troost vonden door de vertaling van de kleine prins in hun eigen taal. Soms om persoonlijke redenen, soms om het grotere geheel, dat van een bevolking. Door de vertalingen wordt het culturele erfgoed gewaarborgd en een taal levend gehouden. Boonstra brengt de vertalers en hun motivaties prachtig in beeld en combineert dit met fantastische beelden van de omgeving, de natuur en de dieren, die ook zo belangrijk zijn voor het verhaal.

 

5 februari 2019

 

ALLE RECENSIES

I Dream in Another Language

Posted on

***
recensie I Dream in Another Language

Vastleggen van eeuwenoude uitstervende taal blijkt opgave 

door Nanda Aris

Diep in het oerwoud van Mexico wordt Zikril gesproken; een taal die nog maar een paar personen kennen. Martin, een student linguïstiek, wil de taal graag vastleggen, zodat deze niet verloren gaat. Maar de twee mannen die deze taal nog spreken, hebben al jarenlang ruzie met elkaar en zijn niet van plan om deze zomaar bij te leggen. 

De gebroeders Ernesto (regisseur) en Carlos (schrijver) Contreras werkten eerder samen, onder andere voor de film Las Oscuras Primaveras (2014) en Párpados Azules (2007). In I Dream in Another Language (Sueño en otro idioma) staat het verhaal dichtbij de broers zelf. Hun grootmoeder werd geboren in het gebied Tehuantepe in het zuiden van Mexico, en sprak Zapoteco. Als kind hoorde Ernesto haar liever Spaans praten, maar toen ze overleed, vond hij het jammer dat hij de taal niet kende. Het Zikril is speciaal bedacht voor de film.

I Dream in Another Language

Taal
De spontane student linguïstiek Martin (Fernando Alvarez Rebeil) probeert bij aankomst in het afgelegen dorpje de enige twee mannen, Evaristo (Eligio Meléndez) en Isauro (José Manuel Poncelis) die het Zikril spreken, nader tot elkaar te brengen. De jarenlange ruzie van de ooit intens bevriende mannen heeft te maken met een voorval in hun jongere jaren.

Mooie beelden van strand, de weelderige groene bebossing, de schooltijd, kortom de onbezorgde jeugdjaren, volgen. Beide jongens waren verliefd op hetzelfde meisje, Maria (Nicolasa Ortíz Monasterio). Evaristo, de enige van de twee die naast het Zikril ook Spaans spreekt, trouwt haar en de mannen spreken elkaar nooit meer.

Teruggetrokken
Isauro trekt zich terug aan de rand van het dorp, buitengesloten door het Spaans dat hij niet spreekt. Evaristo woont na het overlijden van Maria als bittere en norse man samen met zijn mooie dochter Lluvia (Fátima Molina). Het is overduidelijk dat Martin en Lluvia een romance zullen starten. Nadat Evaristo Martin streng toespreekt en hem waarschuwt geen vinger naar zijn dochter uit te steken, treffen we de twee samen in bed aan. Daardoor voelt het alsof de romance niet heel veel toevoegt aan het verhaal.

I Dream in Another Language

Het verwezenlijken van deze film is een manier om de kijker bewust te maken van het feit dat talen uitsterven, en dat daarmee een unieke kijk op het leven verdwijnt. Het idee dat er een taal bestaat die niet alleen door mensen begrepen wordt, maar ook door andere bewoners van het oerwoud, is mooi. Maar daar had het magisch realisme beter op kunnen houden. Dat de Zikril-sprekers samenkomen in een grot na hun dood, maakt het geheel wat ongeloofwaardig.

I Dream in Another Language is een lieve film, die meer indruk had kunnen maken als het bovennatuurlijke geloofwaardiger was geweest, en de karakters, vooral van de jonge spelers, iets meer diepgang had gekregen. Maar de film is wel origineel en toont mooie beelden van Mexico, dus het bekijken waard.

 

15 januari 2019

 

ALLE RECENSIES

Woman at War

Posted on

****
recensie Woman at War

Vrouw wil moeder aarde redden 

door Nanda Aris

Woman at War is een politieke, licht absurdistische en droogkomische film over een vrouw met een dubbelleven. Het plezier van film maken straalt van het doek in deze IJslandse inzending voor de Oscars. 

Halla (Halldóra Geirharðsdóttir) is de vijftigjarige dirigente van een koor, maar in het geheim een activiste. Ze dwarsboomt de aluminiumindustrie door elektriciteitsmasten te saboteren – met pijl en boog, zaag of slijptol – met als doel om de mooie IJslandse natuur te beschermen.

Woman at War

Heldhaftig
De film van Benedikt Erlingsson (Of Horses and Men, 2013), opent met Halla die haar pijl en boog klaarmaakt om te schieten, begeleid door opzwepende drums. We zien haar in een ruig landschap, ‘gesierd’ met elektriciteitsmasten. Deze saboteert ze, om zo de aluminiumindustrie schade toe te brengen. Halla is een soloactiviste, die zich geholpen ziet door een schapenherder in de bergen en een bevriend koorlid, dat ook politiek actief is.

Ze maken zich zorgen om Halla, maar die laat zich niet zomaar afschrikken. Heldhaftig gaat ze drones te lijf, verstopt zich voor patrouillerende helikopters en houdt zich schuil tussen de schapen. Net wanneer de aandacht van politie verscherpt en Halla als de ‘Mountain Woman’ haar volgende grote actie plant, krijgt ze bericht van het adoptiebureau.

Er volgt een hele mooie scène, waarin een tai-chiënde Halla het nieuws over klimaatproblemen op tv bekijkt en gebeld wordt. De camera houdt ons beeld op de tv waarop we mensen gered zien worden van een overstroming. Halla krijgt te horen van het adoptiebureau dat er een Oekraïens meisje beschikbaar is. Op de achtergrond fluit de waterketel hard op het vuur, symbool voor Halla’s gevoel. Het is de vraag of ze de verantwoordelijkheid op zich neemt als moeder van het Oekraïense meisje of dat ze verder wil gaan met haar activistische plannen om moeder aarde te redden.

Woman at War

Vervreemding
Ondanks dat dit pas zijn tweede speelfilm is, is Erlingssons werk herkenbaar: droogkomisch, lichtvoetig, maar met serieuze thema’s. Met Woman at War geeft hij recht aan de natuur en vertelt hij een heldenverhaal. Zijn held Halla wordt, net als bij de oude Grieken, geïnspireerd door een muziekband (tegenover het Griekse koor) die Erlingsson bewust zichtbaar in de film plaatst. Dit vervreemdingseffect (een term van toneelschrijver Bertold Brecht) van de muziekband (en drie Oekraïense zangeressen) in beeld haalt de kijker uit het verhaal en herinnert ons aan de fictie van de film: achter alle schijn zit een boodschap die de kijker dient te ontdekken.

Deze stijlkeuze geeft niet alleen Halla kracht, maar ook de film. Zo is er de zachte begeleidende pianomuziek in de woonkamer wanneer zij het nieuws over de adoptie krijgt. De muzikanten begeleiden niet alleen, Halla communiceert ook met hen. Het driekoppige bandje heeft een cameo wanneer Halla de pamfletten uitstrooit en retweet de inhoud van het pamflet.

De manier waarop Hanna de natuur probeert te beschermen en de interactie met de muziekband maken van Woman at War een bijzondere Oscarinzending. Met zijn originele ideeën is Benedikt Erlingsson een regisseur om in de gaten te houden.

 

23 december 2018

 

ALLE RECENSIES

Zie mij doen

Posted on

****

recensie Zie mij doen

Gehandicapten en hun gevoelens

door Nanda Aris

In deze documentaire van Klara van Es volgen we mensen met een beperking, verstandelijk en vaak ook fysiek. Gehandicapten worden tegenwoordig nog steeds meewarig bekeken, maar de maakster toont dat zij een eigen leven hebben: met verlangens, gewoonten en gedachten. 

Door het volgen van Jessica, Mathias, Dominique, Nadine, Quan, Sam en Sofie, krijgen we als kijker een genuanceerde inkijk in het leven van deze mensen met een beperking. 

Zie mij doen

Met haar derde documentaire Zie mij doen won Van Es de juryprijs op het filmfestival Docville in Leuven. Haar eerste film, Verdwaald in het geheugenpaleis (2010), over drie vrouwen in een verzorgingstehuis met beginnende alzheimer, groeide uit tot de meest bekeken Vlaamse documentaire. Haar tweede documentaire, Carnotstraat 17: huis van aankomst (2015), vertelt het verhaal van een voormalig filmtheater dat nu in gebruik is als migrantenkerk. 

Vrijwilliger
Klara van Es werkte drie jaar als vrijwilliger in Monnikenheide, een zorgcentrum voor mensen met een verstandelijke en fysieke beperking. In haar laatste jaar als vrijwilliger begon ze met filmen, waardoor de hoofdrolspelers van de film bekend met haar waren, en andersom. Van Es had het idee een genuanceerd beeld te geven: geen zielig beeld van mensen met een beperking, geen onbegrijpende boze buitenwereld. Het gebruik van zwart-wit zette dit idee kracht bij, en zorgt voor een zachte en observerende blik.

Gevoelens
Nadine heeft het syndroom van Down, en krijgt last van dementie. Sofie kan niet zoveel, maar kan wel duidelijk laten merken of ze iets leuk vindt of niet. In de openingsscène wordt het haar van Sofie haar geknipt en kijkt Nadine aandachtig toe. “Nee Sofie, geen pijn”, zegt Nadine tegen Sophie, die het knippen niet erg leuk lijkt te vinden. De close-ups laten ons voelen wat zij voelen, en de rust in het filmen geeft rust in onze observatie.

De begeleider in het zorgcentrum praat met de bewoners over gevoelens: wat maakt hen boos of bedroefd. Quan, een jongen in een rolstoel met Chinese roots, zou graag met kerst teruggaan naar China en de feestdagen doorbrengen met zijn familie. Het maakt hem boos en bedroefd dat hij daar niet bij kan zijn.

Zie mij doen

Met Jessica praat een andere begeleidster over hoe mensen naar haar kijken. Even kijken of blijven staren, dat is een verschil. “Als ze blijven kijken, kijk ik meestal zo terug: ‘heb je mij gezien?’” 

Dansen
Er wordt ook gedanst in het zorgcentrum, op muziek van Sam. Sam heeft ook het syndroom van Down en de passie waarmee hij plaatjes draait is prachtig. Hij schakelt moeiteloos van een dansbare beat naar Clouseau, onze blik volgt zijn vingers die de knoppen bedienen. De muziek is zijn uitlaatklep, van André Rieu wordt hij kalm; in het nummer ‘Omdat ik van je hou’ zitten al zijn gevoelens, en door het nummer ‘Samen voor altijd’ van Marco Borsato kan hij een punt achter zich zetten, het verleden achter zich laten.

Door de nadruk op de verschillende gevoelens te leggen, zijn de bewoners van het zorgcentrum geen bekijks, maar mensen zoals jij en ik.
 

7 oktober 2018

 
MEER RECENSIES

Love in the Afternoon

Posted on

Love in the Afternoon heeft de ‘Lubitsch touch’

Het mysterieuze meisje en de rokkenjager

door Nanda Aris

Billy Wilder maakte met Love in the Afternoon in 1957 zijn tweede romantische comedy met Audrey Hepburn. Ze speelt de dochter van een detective. Ze besluit de rokkenjager die neergeschoten zal worden door een jaloerse echtgenoot, te helpen. 

Love in the Afternoon is niet verworden tot een van Wilders bekendste films, maar het is interessant werk om te bekijken, vanwege de invloed van regisseur Ernst Lubitsch.

Love in the Afternoon

Lubitsch
Dat Billy Wilder een fan was van Ernst Lubitsch, was duidelijk. In het kantoor van Wilder hing een bordje met: ‘How would Lubitsch do it?’ Wanneer Wilder – zowel schrijver als regisseur – er niet uitkwam, probeerde hij zich altijd voor te stellen hoe Lubitsch het gedaan zou hebben. De ‘Lubitsch touch’ inspireerde Wilder, waarover later meer.

In 1939 werkten Lubitsch en Wilder samen aan de film Ninotchka; Wilder schreef het scenario, en Lubitsch regisseerde. Een jaar daarvoor maakte Lubitsch de film Bluebeard’s Eighth Wife, die de inspiratie voor Wilder’s Love in the Afternoon vormde. Beide regisseurs waren joods en kwamen oorspronkelijk niet uit Hollywood. Lubitsch was van Duitse komaf, en Wilder van Oostenrijkse, maar woonde een tijd in Berlijn en Parijs, totdat Hitler in 1933 aan de macht kwam, waarna hij vluchtte naar Amerika. In de films van Lubitsch en Wilder zijn vaak Europese invloeden aanwezig.

Parisienne
Zo is Love in the Afternoon gesitueerd in Parijs, en geen betere actrice dan Audrey Hepburn toentertijd om een Parisienne te spelen. Een aantal jaren ervoor speelde Hepburn in de film Sabrina (1954) van Wilder een jonge vrouw die naar Parijs vertrekt, en bij terugkomst een ontwikkelde vrouw is geworden.

Billy WilderHepburn werd geboren in België, haar vader was een Brit en haar moeder Nederlandse. Haar gracieuze verschijning en de kleding die ze droeg, zorgden ervoor dat ze niet alleen een bekend actrice zou worden, maar ook een stijlicoon. Amerika genoot van de stijlvolle, moderne en kosmopolitische Europese sfeer die zowel Lubitsch als later Wilder neer wisten te zetten. Het zijn ook kenmerken die de ‘Lubitsch touch’ typeren: elegantie en stijl. “I’ve been to Paris, France, and I’ve been to Paris, Paramount”, zo zei Lubitsch ooit. “Paris, Paramount, is better.” Paris, Paramount had hij zelf zo’n beetje uitgevonden; het bevestigt de erkenning van zijn rol als culturele vertaler.

Deuren
Love in the Afternoon vertelt het verhaal van detective Claude Chavasse (Maurice Chevalier, ook een bekende in films van Lubitsch), die zijn cliënt vertelt dat hij diens vrouw inderdaad gezien heeft met rokkenjager Frank Flannagan (Gary Cooper, o.a. Bluebeard’s Eighth Wife). Eigenlijk zou Cooper te oud zijn om Hepburns tegenspeler te zijn – hij was 56 – maar Wilder loste dat op door een film noir-schaduw op zijn gezicht te laten vallen.

De bedrogen echtgenoot kookt van woede, besluit zijn vrouw op heterdaad te betrappen en Flannagan neer te schieten. Dat zou moeten gebeuren in de Ritz. Een prachtige locatie, omdat er zowel ín de hotelkamer als op de gang gefilmd kon worden. Die suspense – iets suggereren, iets niet direct vertellen of laten zien; door het tonen of niet tonen van het één het andere suggereren – is nog zo’n kenmerk van de ‘Lubitsch touch’. De hoteldeur is gesloten, de musici die speelden in de kamer, verlaten de kamer, en we zien het beeld van een gesloten deur. We weten dat er achter die deur een stel samen is.

De deur functioneert op meerdere momenten de scheiding van wat zich binnen en buiten afspeelt. Zo ook bij de detective thuis, als scheiding tussen de woonkamer en de slaapkamer. Op die manier hoort Ariane Chavasse (Audrey Hepburn), de dochter van de detective, van de plannen van de bedrogen echtgenoot, en besluit ze mr. Flannagan te helpen. Flannagan is gecharmeerd van de mysterieuze Ariane, en valt voor haar.

Love in the Afternoon

Muziek
De ‘Lubitsch touch’ spitst zich ook toe op het gebruik van muziek. In dit geval spelen de musici die Flannagan laat optreden in zijn kamer oneindig vaak Fascination van Fermo Dante Marchetti (1905) – en als zij het niet spelen, neuriet Ariane het deuntje wel.

In de volgende scène combineert Wilder het element muziek met de laatste te benoemen ‘Lubitsch touch’: humor. We zien Flannagan in zijn hotelkamer waar hij luistert naar de opname die Ariane voor hem heeft gemaakt. Ze bespreekt welke ‘items’ ze allemaal heeft gehad: de bankier uit Brussel, de chauffeur van de bankier, enz. Flannagan drinkt flink door, hij geeft niet graag toe dat de opname hem iets doet. De orkestleden spelen in hetzelfde tempo door en krijgen van Flannagan een tafel met drankglazen toegeschoven. En na het drankgelag sommeert hij de gipsy’s zelfs om mee gaan naar de sauna waar ze vrolijk, maar zwetend, verder musiceren.

Ondanks dat Love in the Afternoon niet Wilders belangrijkste werk is, is het een interessante film. Om de vergelijking met Ernst Lubitsch te kunnen maken, maar zeker ook omdat Audrey Hepburn de show steelt als de jonge charmante, elegante en soms aandoenlijke Ariane.
 

24 juli 2018

 

Kijk hier wanneer deze film nog draait in EYE Amsterdam.

 

MEER BILLY WILDER

ASFF 2018 – Deel 1

Posted on

Amsterdam Spanish Film Festival, deel 1

Vermakelijke Spaanse sferen

door Nanda Aris

Deze avond van het Amsterdam Spanish Film Festival is zwoel en klam. Wanneer ik het Tuschinski-theater binnenloop is het al gezellig druk. Foto’s worden genomen, biertjes uitgedeeld, en de mevrouw die de jamón ibérico snijdt, kan maar moeilijk het tempo van de gretige handjes bijhouden.

De ontvangst is hartelijk, overal klinkt Spaans om mij heen; voor een avond waan ik mij in Spanje. ‘You’re the only Dutch here!’, grinnikt een kleine Portugese jongen. Dat is niet waar, maar omdat ik voor de gelegenheid hakken aan heb getrokken, en mijn bijna twee meter lange vriend bij me heb, steken we met kop en schouders boven iedereen uit en ogen we inderdaad vrij Nederlands.

Sin Rodeos

Sin Rodeos – Identiteitsrecht voor de kat
Iedereen druppelt de grote zaal van Tuschinski binnen, en na het ontvangstwoord, start de film Sin Rodeos (2018) van Santiago Segura. Een komische film over het drukke leven van een bijna veertigjarige vrouw.

Hoofdrolspeelster Paz (Maribel Verdú, die we kennen van onder andere Y tu mamá también (2001)) is zat van alle halve aandacht die ze krijgt. Haar vriend sust haar tot stilte omdat hij met schilderen bezig is en haar vriendin is vergroeid met haar telefoon. Haar baas luistert niet naar haar en neemt een it-girl aan, die over alles vlogt en zoveel mogelijk post op Instagram, tot irritatie van Paz. Haar buurman bezorgt haar slapeloze nachten door zijn gefeest en haar zus kan over niets anders dan de kat praten.

Ze besluit een goeroe te bezoeken, die haar een middeltje geeft waardoor ze alles zegt en doet wat ze normaal gesproken niet zou uiten. Het werkt bevrijdend, en levert zo nu en dan grappige momenten op, en zo nu en dan lachen we als een boer met kiespijn. Verdú weet met haar acteren de film te dragen, ze is het geloofwaardige personage tussen de over de top personages om haar heen. Zo is daar haar gekke zus die vecht voor identiteitsrecht voor haar kat, en de typische goeroe met zweverige teksten (gespeeld door Segura zelf). De film is niet hoogstaand, maar wel vermakelijk.

Indestructible, el alma de la salsa

Indestructible, el alma de la salsa – De vlam is niet gedoofd
De volgende dag ga ik naar de film Indestructible, el alma de la salsa (2017) van David Pareja. Wanneer de film start, zien we beelden van een kok en een keuken. Het is rumoerig in de zaal, en ik vraag me af of het door de gratis biertjes komt. Al snel wordt ook mij duidelijk dat de verkeerde film is gestart, namelijk de film Soul (2016), die zaterdagmiddag zal draaien. Weliswaar gaan beide films over een ziel, wel over een verschillende ziel.

Indestructible, el alma de la salsa is een prachtige muzikale documentaire over de reis die flamencozanger Diego ‘El Cigala’ onderneemt, op zoek naar de ziel van salsa. Hij wil de grootheden van de salsa, van vroeger en van nu, samenbrengen en gezamenlijk een plaat opnemen.

Diego’s vrouw Amparo komt met het idee om een salsa-album op te nemen met de verschillende grootheden. Ze overlijdt in 2015 aan de gevolgen van kanker, en Diego besluit in 2016 haar idee werkelijkheid te maken. Zijn reis brengt hem naar onder andere naar Cali, San Juan, Havana, Punta Cana, New York en Miami. We begrijpen hoe salsa beïnvloed is door verschillende plaatsen, het is een combinatie van onder andere Amerikaanse jazz met Afrikaanse drum.

We zien beelden van mensen die dansen in de straten, van mensen die muziek maken thuis en van studio’s waar Diego met verschillende artiesten muziek opneemt. De warmte en gehoorzaamheid die het samen maken van muziek geeft, voelen we als kijker door de prachtige beelden.

Soms passeren namen iets re snel, maar de beelden spreken voor zich. Een tikje drama wanneer er gesproken wordt over salsa is de film niet vreemd, maar misschien is Nederland ook te nuchter. Ook al is salsa niet meer zo ‘hot’ als een aantal jaren geleden, de vlam is niet gedoofd, en dat bewijst Diego met deze hommage aan de salsa.

 

4 juni 2018

 

DEEL 2 ASFF 

 

MEER FILMFESTIVALS

Lady Bird

Posted on

****

recensie Lady Bird

Gewoon het leven zoals het is

door Nanda Aris

Ontroerend, speels en komisch opgroeiverhaal over een 17-jarig meisje dat botst met haar moeder en haar plaatsje probeert te veroveren in het Californië van 2002. 

‘I wish I could live trough something’, verzucht Christine in de auto met haar moeder. ‘Well, aren’t you?’, vraagt haar moeder lichtelijk geïrriteerd en ze starten te kibbelen – precies zoals een moeder en dochter dat kunnen. De opmerkingen worden venijniger en al snel worden er dingen gezegd die geen van beiden zo vervelend bedoeld heeft te zeggen. Het is een prachtige opening van de film, waarin de moeder-dochterrelatie een belangrijke rol speelt. 

Lady Bird

Debuut
Lady Bird is de solo-debuutfilm van actrice Greta Gerwig (Frances Ha, Maggie’s Plan, 20th Century Women), en dat bleef niet onopgemerkt. Ze kreeg meerdere prijzen en nominaties voor haar schrijven en regisseren van Lady Bird. Ze maakt dankbaar gebruik van een goede cast, zoals hoofdrolspeelster Saoirse Ronan, die in 2008 op 13-jarige leeftijd haar eerste Oscar-nominatie voor haar rol in Atonement (2007) in de wacht sleepte en ook dit jaar kanshebber voor de Academy Award was. Ook Timothée Chalamet, Christine’s geliefde Kyle in Lady Bird, kreeg toen een Oscar-nominatie: voor zijn optreden in Call Me by Your Name.

Sacramento
Het verhaal speelt in 2002, Sacramento, Californië, waar Gerwig zelf opgroeide. De 17-jarige Christine, oftewel Lady Bird, zoals ze zichzelf graag noemt, heeft weinig affiniteit met haar geboortestreek (net als Gerwig vroeger zelf). Liever zou ze richting het oosten gaan – daar waar cultuur is –  naar een stad als New York. Ze besluit zich aan te melden voor studies aldaar, zonder medeweten van haar moeder, maar met haar vaders steun.

Ondertussen gaat het laatste jaar op de christelijke school door, met alle perikelen die daarbij komen kijken. Jongens, vriendschappen, en cijfers maken het voor een 17-jarige niet makkelijk. De film is komisch, zoals wanneer Lady Bird achter de auto van de non op school een bord ‘Married to Jesus’ hangt. Gelukkig kan de non er zelf ook om lachen.

Lady Bird

Arm
Het gezin waarin Lady Bird opgroeit is niet rijk. Haar vader is net zijn baan verloren, haar moeder werkt als verpleegkundige en haar broer werkt samen met zijn vriendin in de supermarkt. Ze wonen ‘aan de verkeerde kant van het spoor’, zoals Lady Bird dat zelf noemt. De favoriete zondagsbesteding van moeder Marion en Lady Bird is het doen alsof ze interesse hebben in dure huizen, en daar rondkijken en wegdromen.

Marion is een mooie rol van Laurie Metcalf. We proeven de liefde die ze voelt voor haar dochter, maar tegelijkertijd wil ze haar ook opvoeden, haar behoeden voor misstappen en daardoor kan ze soms behoorlijk pinnige opmerkingen maken.

Speels
Gerwig’s stijl doet denken aan films als 20th Century Women (waarin ze dus zelf speelt) en aan Boyhood (2014). De luchtige en grappige speelsheid waarmee belangrijke thema’s als opgroeien, volwassen worden, vriendschappen en het leven in al zijn facetten behandeld worden zijn vergelijkbaar. Het is fijn dat personages geen karikaturen zijn, en dat situaties begrijpelijk zijn. Geen grote tragedies, gewoon het leven zoals het is.
 

1 april 2018

 
MEER RECENSIES

Mountain

Posted on

***

recensie Mountain

Mysterieuze bergen

door Nanda Aris

Prachtige shots van bergen over de hele wereld, van sneeuw en lava en klimmers die een berg trotseren. Veelal violen begeleiden de mooie beelden. Willem Dafoe praat met zijn diepe en warme stem de film aan elkaar. Maar het tekstuele symbolische sausje dat over de film gegoten wordt, wrijft soms lichtelijk tegen de haren in. 

Jennifer Peedom werk niet voor het eerst aan een film over bergen; ze maakte eerder Miracle on Everest (2008) en Sherpa (2015). Beide films vertellen verhalen over Mount Everest, een van de meest lastig te beklimmen bergen ter wereld. Niet alleen voor Peedom is het bekend terrein, een film maken over bergen, ook cinematograaf Renan Ozturk is geen nieuwkomer op dit onderwerp. Hij en Peedom werkten samen aan Sherpa, en Ozturk deed ook de cinematografie voor Meru (2015), een film over ervaren bergbeklimmers, die de uitdaging aangaan om Mount Meru te beklimmen.

Mountain

Comfortabel
Mountain begint met prachtige shots van besneeuwde bergtoppen. Hoe komt het dat bergen zo’n grote aantrekkingskracht op de mensheid uitoefenen? Dat de mens de drang voelt om een berg te bedwingen?

Dit is niet altijd zo geweest. We worden meegenomen naar vroegere tijden, zien oude plaatjes van bewoners vlakbij bergen. Vroeger liet men het wel uit het hoofd die bergen te beklimmen, maar naarmate ons leven comfortabeler is geworden, zijn we meer en meer het avontuur op gaan zoeken. Dat het avontuur niet zonder gevaren is, zien we ook. Pijn, kou, storm; de avonturier doorstaat het allemaal. Figuurlijke bergen zijn minder zwaar dan de echte bergen, zo spreekt Dafoe. 

Industrie
De kneuterigheid van de beelden van weleer, de gezelligheid van de wintersportende vertierzoeker, maakt plaats voor beelden van het industriële van Everest. In een rij stappen mensen langzaam achter elkaar omhoog de berg op. Ondanks dat de kans dat men niet levend terug komt aanwezig is, schrikt het weinig thrillseekers af. Dafoe spreekt: ‘Danger can hold terrible joys’.

De muziek is klassiek, van de hand van Richard Tognetti en uitgevoerd door het Australian Chamber Orchestra. We horen onder andere Vivaldi en Ardo Pärt. Het is een goede, maar wat repeterende, begeleiding van de beelden.

Mountain

Vele vormen
Niet alleen bergbeklimmers (zowel gezekerd als niet-gezekerd) passeren de revue, ook moutainbikers, snowboarders, slack liners, wingsuiters en base jumpers zien we voorbij komen. Het ene beeld nog spectaculairder dan het andere. ‘Mountains humble the human instinct’, zegt Dafoe.

We zien niet alleen Everest, maar ook bergen op andere continenten. En Peedom beperkt zich niet alleen tot de besneeuwde bergtoppen, maar toont ons ook bergen die lava spuwen. Bergen zijn constant in beweging, en zijn de ‘symphony of the earth’.

De film mist soms een kleine focus, de teksten zijn ietwat cliché, de muziek had af en toe is gevarieerder gekund, en het geheel duurt net iets te lang, maar de geweldig imposante beelden maken het goed.
 

17 maart 2018

 
MEER RECENSIES

Top 5 2017

Posted on

Deel 2: Nanda Aris
Top 5 en miskleun van 2017

Moonlight

Acht recensenten van InDeBioscoop bespreken hun vijf favoriete films die dit jaar in Nederland in première gingen. Traditioneel kiest iedereen ook de Miskleun van het Jaar én een film die een bioscooprelease had verdiend. Tot en met Oudjaarsdag lees je hier elke dag een persoonlijke terugblik op het filmjaar 2017.

Nanda Aris door Nanda Aris

5. – BABY DRIVER

Een snelle, vrolijke actiefilm, waardoor je zin krijgt om zelf achter het stuur te kruipen. Baby (Ansel Elgort) speelt de rol van vluchtautochauffeur, die het best presteert wanneer hij goede uptempo muziek luistert (zoals het nummer ‘Bellbottoms’ van The Jon Spencer Blues Explosion). De muziek werkt aanstekelijk, is goed gecast en past naadloos op de beelden. Het is niet zozeer de begeleiding van het beeld, het is het beeld dat de muziek begeleid. Van Elgort gaan we vaker horen, hij speelt met grote namen als Jamie Foxx en in de in opspraak geraakte Kevin Spacey, maar doet zeker niet onder voor hen.

 

4. – AN INCOVENIENT TRUTH 2

Al Gore weet voor de tweede maal mensen te raken en te inspireren met zijn verhaal over klimaatverandering. Hij focust in het begin van de film vooral op de effecten van klimaatverandering, iets wat de kijker ietwat ontmoedigt. In het tweede deel van de film ligt de focus op de verandering. Wat er kan en moet veranderen, en ook welke verandering gaande is. Bewustwording is een grote pijler van Gore’s programma. Hij zet de kijker aan het einde van de film aan het werk, alleen op die manier is verandering écht mogelijk. Of je het nu wel of niet een goede film vindt, het is mooi dat het medium film gebruikt wordt voor de goede zaak.

 

3. – MANCHESTER BY THE SEA

Lee Chandler (Casey Affleck) krijgt een telefoontje dat zijn broer plotseling is overleden en hij de voogdij over zijn tiener neefje krijgt. Het brengt herinneringen die hij liever niet oprakelt. Affleck speelt een fantastische rol als getroebleerde man waarvoor hij een Oscar heeft gekregen. De film is verassend en heeft geen standaard Hollywood-narratief, waardoor de film voor nog meer impact zorgt dan dat ie al doet.

 

2. – GOOD TIME

Weinig good time, want er gaat veel mis in deze film van Ben en Josh Safdie. Ben speelt zelf de rol van het zwakbegaafde broertje Nick die met zijn broer Connie een bankoverval pleegt. Dit loopt mis, waarna het kaartenhuis in elkaar stort. Robert Pattinson schittert in de rol van Connie, hij speelt een opgejaagde persoon en we voelen zijn onrust. Dat wordt onder andere door hand held shots, close ups en eclectische muziek bewerkstelligd en laat de kijker met een opgefokt gevoel achter – prachtig hoe de film dit teweegbrengt.

 

1. – MOONLIGHT

Moonlight won dit jaar drie Oscars, onder andere voor beste film. Verdiend, want deze coming of agefilm over de homoseksualiteit van een Afro-Amerikaanse jongen, die opgroeit in een achterstandswijk in Miami, is prachtig. Hij toont het harde leven van Chiron, die opgroeit bij zijn crack verslaafde moeder en het moeilijk heeft op school. Gelukkig is er ook de aardige buurman en zijn vriendin, die een vleugje verlichting geeft, zowel voor Chiron als de kijker. De tegenstrijdigheid en de innerlijke strijd wordt mooi verbeeld. Chiron verhardt, maar de verlegenheid en goedaardigheid verdwijnen niet.

 

Gold

Miskleun van 2017:

GOLD

Het verhaal leek zo sterk – want waargebeurd, maar de verfilming van het verhaal bleek alles behalve sterk. Heel jammer, vooral ook voor Matthew McConaughey, die voor de rol vele kilo’s aankwam. In Gold gaat hij op zoek naar goud, volgt een visioen dat hij heeft, en reist af naar Indonesië. Vooral de scène met de tijger is tenenkrommend. Waar zijn excentrieke rol in Dallas Buyers Club (2013) goed uitpakte (hij kreeg er een Oscar voor), is zijn gespeelde personage Kenny Wells over de top.

 

Gemist in de bioscoop:

THE DREAD

Een ontzettend komische film, die vertelt over het Argentijnse stadje El Dorado en zijn inwoners. Alleen als je geopereerd moet worden ga je naar een echte dokter, alle andere kwalen lossen de inwoners zelf op. Dat doen ze op verschillende wijzen, iedereen heeft z’n eigen kwaliteit. Zo is er een kikker die je tegen de wang houdt om kiespijn te verhelpen. Maar Espanto (schrik-doodsangst) geneest maar één iemand, Jorge. Komisch is het omdat het voor ons lastig voor te stellen is dat een kikker je van je kiespijn afhelpt en het feit dat de inwoners hun verhaal doen door bloedserieus recht in de camera te kijken. Een aanrader.
 
25 december 2017
 
 
Deel 1: Cor Oliemeulen
Deel 2: Nanda Aris
Deel 3: Bob van der Sterre
Deel 4: Yordan Coban
Deel 5: Suzan Groothuis
Deel 6: Tim Bouwhuis
Deel 7: Ralph Evers
Deel 8: Alfred Bos

Inconvenient Truth 2, An

Posted on

****

recensie An Inconvenient Truth 2

Het klimaat verandert, en Al Gore vertelt ons wederom hoe

door Nanda Aris

Ruim tien jaar na het uitkomen van An Inconvenient Truth is Al Gore terug met het vervolg op zijn film over klimaatverandering. 

An Inconvenient Truth zorgde in 2006 voor veel opschudding. Vele mensen werden geraakt en geïnspireerd door de film, en in 2007 won hij een Oscar voor beste documentaire. Ook in 2007 won Al Gore de Nobelprijs voor de vrede, waarvan huidig president Trump vindt dat deze hem afgepakt zou moeten worden. De twee politici staan lijnrecht tegenover elkaar wat betreft klimaatbeleid. Een tegenslag noemt Al Gore het naar het einde van de film, de verkiezing van Trump als president. 

An Inconvenient Truth 2

Kritiek
De documentaire begint met de kritiek op An Inconvenient Truth: veel informatie zou overdreven zijn. Maar gaandeweg de film, en zeker ook na orkanen als Irma en Harvey die dit jaar veel verwoest hebben, weten we dat veel van wat er voorspeld werd niet overdreven is, maar werkelijkheid gebleken.

Na de kritiek zien we beelden van smeltend en instortend ijs, prachtig en immens, maar ook treurig omdat veel ervan in het water verdwijnt. Al Gore focust in het begin op de effecten van de opwarming van de aarde. Hij geeft presentaties, bezoekt ondergelopen Miami, we zien filmpjes van andere overstroomde gebieden, maar ook van extreme droogte in Syrië, die ervoor zorgde dat vele mensen op de vlucht sloegen, nog voor het grote geweld daar.

Druk
Na de focus op het effect zien we vooral veel wat er gedaan wordt om die klimaatverandering tegen te gaan. Bewustwording lijkt een belangrijke missie van Al Gore, vooral ook door zijn klimaatcursussen, om meer mensen de kennis mee te geven en uit te kunnen dragen om verandering mogelijk te maken.

We zien Al Gore veelal druk, van meeting naar presentatie naar bijeenkomst. Af en toe lijken de beelden van Al Gore en consorten aan de telefoon/met een telefoon ietwat overbodig, we begrijpen ook zonder deze beelden heel goed dat het een druk man is. Toch krijgen we het idee dat er geen betere man is om klimaatverandering onder de aandacht te brengen.

An Inconvenient Truth 2

Bevlogen
Tijdens de presidentsverkiezing in 2000 werd Al Gore ook wel saai, stijf en ongeïnspireerd genoemd, maar daar is weinig meer van over. We zien hem, inmiddels 69 jaar, strijdend, zijn stem verheffend, geïnspireerd en geëmotioneerd vertellend over de opwarming van de aarde, en hoe wij als mensen daar een rol op uitoefenen, zowel negatief als positief.

Tijdens de conferentie in 2015 in Parijs ondertekenden vele landen een overeenkomst om de opwarming van de aarde tegen te gaan. We zien Al Gore achter de schermen hard lobbyen om ervoor te zorgen dat India gaat inzetten op andere vormen van energie, zoals zonne-energie. We voelen het enthousiasme waarmee de ondertekening van het Parijs’ akkoord gesloten wordt.

Hoop
Tijdens een toespraak horen we Al Gore zeggen dat Martin Luther King de vraag kreeg ‘hoe lang nog?’ (wat betreft gelijke burgerrechten), en op de vraag hoe lang nog voordat er een verandering komt in het behandelen van het klimaat, antwoordt Gore: ‘Not long! It is wrong to polute this earth… And it is right to give hope to the future generation!’

De film eindigt met het adresseren aan de kijker, hem in beweging te krijgen, te kijken naar de invloed die hij zelf kan uitoefenen op het terugdringen van klimaatverandering.
 

22 november 2017

 
MEER RECENSIES