Filmfestival Cannes 2018 – Deel 2 (slot):
Feest voor de filmliefhebber

door Bert Goessen

Zaterdagavond 19 mei is het 71ste Filmfestival van Cannes afgesloten met de uitreiking van de Gouden Palm aan de film Shoplifters van de Japanse regisseur Hirokazu Kore-Eda. Een terechte bekroning voor de 56-jarige cineast die al sinds 1995 een aantal indrukwekkende films op zijn naam heeft staan, zoals: Nobody Knows, Still Walking en Like Father, Like Son.

SHOPLIFTERS markeert de terugkeer naar het sociaal-maatschappelijke engagement van Kore-eda’s eerdere films. Op een koude winterdag plegen Osamu Shibata en de jongen Shota hun gebruikelijke winkeldiefstallen. Op weg naar huis komen ze een bibberend jong meisje tegen. Bezorgd dat ze alleen zou kunnen doodvriezen, neemt Osamu haar mee naar huis, waar zijn vrouw Nobuyo zich zorgen maakt over het feit dat ze een extra mond moeten voeden. Maar als Nobuyo ontdekt dat het kleine meisje vol met kneuzingen en littekens zit kan ze het niet over haar hart verkrijgen het kind terug naar huis te sturen.

Wat stelt het gezin nog voor?
Kore-Eda onderzoekt in SHOPLIFTERS wat een gezin nu eigenlijk voorstelt en of het nog steeds die bescherming biedt die het zou moeten bieden in de snel veranderende Japanse samenleving. Een prachtig uitgevoerde film die zowel charmant als hartverscheurend is. Hij zal straks ongetwijfeld de harten van zowel het arthouse publiek als het reguliere bioscooppubliek niet onberoerd laten.

De tweede prijs, de Grand Prix zoals die wordt genoemd, ging naar de film BLACKkKLANSMAN van de Amerikaanse oudgediende Spike Lee. Een verrassende comeback van een regisseur die 27 jaar geleden voor het laatst in de competitie van Cannes stond met zijn film JUNGLE FEVER.

Rechts-extremisme
Spike Lee’s laatste film vertelt het waargebeurde verhaal van twee politieagenten in Colorado, een zwarte en een blanke, die in het begin van de jaren 70 samen in de lokale Ku Klux Klan infiltreren. Vandaar de drie K’s in de titel van de film. Hun doel was het politieke en culturele racisme van alledag aan te tonen.

Op humoristische en soms cartoonachtige wijze vertaalt Spike Lee de gebeurtenissen van toen naar het heden. De aanleiding daartoe zijn de racistische rellen die in augustus 2017 in Charlotteville plaatsvonden. Spike Lee wil met zijn film duidelijk maken dat rechts-extremistisch geweld ook nu nog in Amerika aan de orde van de dag is.

Verwaarloosde kinderen
De derde prijs, ook wel de Prix de Jury genoemd, ging naar de film CAPHARNAUM van de Libanese cineaste Nadine Labaki. In werkelijk virtuoze stijl vertelt Labaki het verhaal van de 12-jarige Zaïn die zijn ouders aanklaagt omdat zij hem op de wereld hebben gezet. De film is een universele aanklacht tegen de manier waarop kinderen door hun ouders worden verwaarloosd, omdat ze om wat voor redenen dan ook de opvoeding niet aankunnen. Duizenden kinderen komen daardoor op straat terecht waar ze een miserabel bestaan leiden. Labaki weet in haar film de juiste snaar te raken om het onrecht dat deze kinderen wordt aangedaan aan de kaak te stellen.

De hond in de mens
De prijs voor beste acteur ging naar Marcello Fonte die de hoofdrol speelt in de nieuwe film van Matteo Garrone DOGMAN. Garrone, die al eerder in Cannes was met REALITY, GOMORRAH en TALE OF TALES vertelt het verhaal van Marcello, een klein onaantrekkelijk ogend mannetje, dat in een smoezelig oord aan de kust een hondensalon heeft. Vooral grote, uit de kluiten gewassen vechthonden bevolken zijn salon die vol staat met kooien.

Simoncino, een aan coke verslaafde mannelijke buldog, chanteert en misbruikt Marcello voortdurend voor zijn criminele activiteiten. Maar Marcello laat uiteindelijk niet met zich sollen en neemt op gruwelijke wijze wraak. De vechthond als metafoor voor de hond in de mens ligt voor het oprapen. In een Fellini-achtig en tevens neorealistisch decor maakt Garronne een film die als een mokerslag binnenkomt. Italiaanser dan Italiaans kan een film niet zijn.

Hopeloze moeder in winters Moskou
De prijs voor beste actrice werd toegekend aan Samal Yeslyamova die de hoofdrol speelt in het aangrijpende sociaal drama AYKA van de Russische regisseur Sergey Dvortsevoy.

De 25-jarige Ayka is vanuit Kirgizië in Moskou terechtgekomen waar ze in een kliniek een kind baart. Ze slaat op de vlucht zonder haar kind mee te nemen en gaat op zoek naar werk. De camera volgt Ayka dicht op de huid in haar zoektocht door een winters Moskou. Uiteindelijk wordt ze zo ver door de wanhoop gedreven dat ze bereid is het kind, geboren uit een verkrachting, te verkopen. Een sociaalrealistisch drama dat veel kenmerken vertoont met het werk van de gebroeders Dardenne. Vooral de ‘hand-held’ camera die voortdurend met de hoofdpersoon meeloopt en regelmatig close-ups schiet, vormt daar een exponent van.

Tweede week
Opvallend is dat alle prijswinnaars dit jaar in de tweede week van het festival aan bod kwamen. Ook de gedoodverfde winnaar bij de internationale journalisten, BURNING van Lee Chang-Dong, die helaas buiten alle prijzen is gevallen, beleefde pas tegen het einde van het festival zijn wereldpremière.

De Zuid-Koreaanse regisseur Lee Chang-Dong, bekend van films als POETRY en SECRET SUNSHINE, trekt in zijn nieuwe film 150 minuten uit voor een zorgvuldig opgebouwd verhaal over een ‘serial killer’. Het knappe van de film is dat Lee dat pas helemaal op het einde prijsgeeft. Wat begint als een ogenschijnlijk, romantische liefdesfilm ontaardt steeds meer in een vergeldingsfilm waarin de wraak zoet is. Omdat Lee ruim de tijd neemt om zijn drie protagonisten uitgebreid te introduceren lijkt de film aan de lange kant. Maar de lengte zorgt ook voor een spanningsveld dat minutieus wordt opgebouwd.

Aangename parabel
Vermeldenswaard is verder nog de nieuwe film van Alice Rohrwacher, LAZZARO FELICE. Het eerste deel van film speelt zich af op het pittoreske Italiaanse platteland. In een vrijwel geïsoleerd dorp leeft de jonge boer Lazzara te midden van een kleine plattelandsgemeenschap. Hij trekt vooral op met de jonge edelman Tancredi. Als Lazzaro op zekere dag van een klif naar beneden valt komt de tijd stil te staan.

Een voorbijkomende wolf maakt hem weer wakker, maar dan blijkt Lazzaro in de moderne tijd te zijn aangekomen. Hij gaat op zoek naar de mensen uit zijn verleden die verloren rond lopen in de moderne tijd. Een aangename parabel die zich kan meten met haar vorige prachtige film LE MERAVIGLIE.

Groot liefdesverdriet
De liefhebbers van het grote liefdesverdriet zullen ongetwijfeld ASAKO I +II van de Japanse regisseur Ryusuke Hamaguchi kunnen waarderen. De film begint met liefde op het eerste gezicht tussen de studente Asako en de onstuimige Baku. Even later zijn ze een gelukkig stel. Ze lijken voorbestemd voor elkaar en gedragen zich als twee tortelduiven. Niets lijkt hun band te kunnen verbreken. Maar op zekere dag verdwijnt Baku met de noorderzon. Jaren later, in Tokyo, denkt Asako dat ze Baku aan het werk ziet in een sake-bedrijf in de buurt van het café waar ze werkt. Maar het is Ryohei (ook gespeeld door Masashiro). Als Asako een afspraakje met hem maakt vertelt ze niets over de fysieke overeenkomsten met haar eerste grote liefde waardoor ze zich tot hem aangetrokken voelt.

Een film over de verlammende obsessie van de eerste grote liefde in je leven. Voor de smullers van liefdesverwerkingstrauma’s een niet te missen kans.

Het wachten waard
THE WILD PEAR TREE van de Turkse regisseur Nuri Bilge Ceylan, die een paar geleden de Gouden Palm won met zijn film WINTER SLEEP, werd als laatste toegevoegd aan het competitieprogramma. Ook nu trekt Nuri bijna drie uur uit voor een ervaring die vergelijkbaar is met het lezen van een dikke roman (de held is een beginnend romanschrijfster) doorspekt met filosofie, religie, politiek en morele dilemma’s. De laatste sequenties zijn echter het wachten waard. Dan worden de vele touwtjes aan elkaar geknoopt tot een klassiek einde waarin een jongeman zijn identiteit onder ogen ziet.

Lars von Trier valt tegen
Een regelrechte tegenvaller (weliswaar buiten competitie) was de nieuwe film van Lars von Trier, de in ongenade gevallen Deense regisseur die weer mag meedoen op het  wereldpodium van het grootste internationaal filmfestival. Na zeven jaar verbannen te zijn geweest is Lars von Trier terug met een even morbide als griezelige horrorfilm waarin de hoofdpersoon Jack op gruwelijke wijze vijf vrouwen vermoordt, hen bewaart in een vriescel en hen gebruikt om er een huis mee te bouwen. Tussendoor levert hij interessante bespiegelingen over kunst, cultuur, architectuur, politiek en wetenschap.

Was er in MELANCHOLIA nog sprake van een algehele visie over de mensheid die langzaam afglijdt naar het einde van de wereld, in THE HOUSE THAT JACK BUILT zijn het niet meer dan enkele losse flarden die tot nadenken stemmen en ontbreekt een coherente samenhang. De film laat zich duidelijk moeilijker doorgronden dan het vroegere werk van de regisseur. Het lijkt wel of Von Trier zich steeds meer in zijn eigen subversieve wereld terugtrekt om ons vandaar uit te bestoken met onnavolgbare redeneringen.

Beoordeling
Van de 21 films in competitie waren er dit jaar…

13 zeer goed:
LETO
COLD WAR
LE LIVRE D’IMAGE
ASH IS PUREST WHITE
3 FACES
LAZZARO FELICE
SHOPLIFTERS
BLACKkKLANSMAN
BURNING
DOGMAN
CAPHARNAUM
AYKA
THE WILD PEAR TREE

3 goed:
ASAKO I + II
YOMEDDINE
EN GEURRE

5 slecht tot heel slecht:
TODOS LO SABEN
PLAIRE, AIMER, ET COURIR VITE
LES FILLES DU SOLEIL
UN COUTEAU DANS LA COEUR
UNDER THE SILVER LAKE

Er zijn maar weinig internationale filmfestivals die dergelijke hoge rapportcijfers kunnen laten zien. Daarom blijft Cannes elk jaar weer een feest voor elke rechtgeaarde filmliefhebber.

 

15 mei 2018

 

DEEL 1 Filmfestival Cannes 2018

 

MEER FILMFESTIVALS